ଏକ ପ୍ରମୁଖ ପଦକ୍ଷେପ ନେଇ ପଞ୍ଜାବ ସରକାର ବାସମତି ଚାଉଳ ପାଇଁ ବିପଜ୍ଜନକ ବିବେଚନା କରାଯାଉଥିବା ୧୦ ଟି କୀଟନାଶକ ଉପରେ ପ୍ରତିବନ୍ଧକ ଲଗାଇଛନ୍ତି । ସେଥିରେ କୀଟନାଶକ ଏସିଫେଟ୍, ବୁପ୍ରୋଫେଜିନ୍, କ୍ଲୋରପାଇରିଫୋସ୍, ହେକ୍ସାକୋନାଜୋଲ, ପ୍ରୋପିକୋନାଜୋଲ, ଥିଆମେଥୋକ୍ସାମ, ପ୍ରୋଫେନୋଫୋସ, ଇମିଡାକ୍ଲୋପ୍ରିଡ, କାର୍ବେଣ୍ଡାଜିମ ଏବଂ ଟ୍ରାଇସାଇକ୍ଲାଜୋଲ ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ | ଏ ବାବଦରେ ସରକାର ଏକ ବିଜ୍ଞପ୍ତି ଜାରି କରିଛନ୍ତି । ଅଗଷ୍ଟ ୧, ୨୦୨୩ରୁ ଏଗୁଡିକ ଉପରେ ପ୍ରତିବନ୍ଧକ ଲଗାଯିବ |
ଯାହା ଆଗାମୀ ୬୦ ଦିନ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଚାଲିବ | ସେମାନଙ୍କର ବିକ୍ରୟ, ବଣ୍ଟନ ଏବଂ ବ୍ୟବହାର ଉପରେ ପ୍ରତିବନ୍ଧକ ଲଗାଯାଇଛି ଯାହାଦ୍ୱାରା ବାସମତି ଭଲ ଗୁଣବତ୍ତା ପାଇପାରିବ ଏବଂ ରପ୍ତାନିରେ କୌଣସି ପ୍ରତିବନ୍ଧକ ନଥିବ । ଏହା କୃଷକ ଏବଂ ରପ୍ତାନିକାରୀଙ୍କ ପାଇଁ ଖୁସିର ବିଷୟ l ଅନ୍ୟ କେତେକ ବାସମତି ଉତ୍ପାଦନକାରୀ ରାଜ୍ୟ ମଧ୍ୟ ଏହାକୁ ନିଷିଦ୍ଧ କରିବେ ବୋଲି ସୂଚନା ରହିଛି ।
ଏହି ପ୍ରସଙ୍ଗରେ ସମ୍ପୃକ୍ତ ପକ୍ଷଙ୍କ ମତାମତ ନେବାକୁ ପଞ୍ଜାବ ସରକାର ଜୁଲାଇ ୧୧ରେ ଏକ ବୈଠକ ଡାକିଥିଲେ। ଏଥିରେ APEDA, ପଞ୍ଜାବ ରାଇସ୍ ମିଲର୍ସ ଏବଂ ରପ୍ତାନିକାରୀ ସଂଘ ଅମୃତସର, କ୍ରପ୍ ଲାଇଫ୍ ଇଣ୍ଡିଆ ଏବଂ କ୍ରପ୍ କେୟାର ଫାଉଣ୍ଡେସନ୍ ଅଧୀନରେ ଥିବା ବାସମତି ରପ୍ତାନି ବିକାଶ ଫାଉଣ୍ଡେସନ୍ ମଧ୍ୟ ସାମିଲ ଥିଲା | ଚାଉଳ ରାଣୀ କୁହାଯାଉଥିବା ସୁଗନ୍ଧିତ, ଦୀର୍ଘ-ଶସ୍ୟ ବାସମତି ଚାଉଳର ଅନେକ ନମୁନା, କେତେକ କୀଟନାଶକ ଅବଶିଷ୍ଟାଂଶ ଥିବାରୁ ଏହାର ରପ୍ତାନିରେ ବାଧା ସୃଷ୍ଟି କରିଥିଲା | ସେଥିପାଇଁ ରାଜ୍ୟ ସରକାର ଏହି କୀଟନାଶକକୁ ବାସମତି ଚାଉଳ ଚାଷୀଙ୍କ ସ୍ୱାର୍ଥରେ ବିଚାର କରିଥିଲେ। ପଞ୍ଜାବ ସରକାର କହିଛନ୍ତି ଯେ ଏହି ଏଗ୍ରୋକେମିକାଲ୍ ବ୍ୟବହାର ହେତୁ ବାସମତି ଚାଉଳ ଶସ୍ୟରେ କୀଟନାଶକ ଅବଶିଷ୍ଟାଂଶ ନିର୍ଦ୍ଧିଷ୍ଟ ସର୍ବାଧିକ ଅବଶିଷ୍ଟ ସ୍ତର ଯଥା MRL (ସର୍ବାଧିକ ଅବଶିଷ୍ଟ ସୀମା) ଅତିକ୍ରମ କରିବାର ଆଶଙ୍କା ରହିଛି । ପଞ୍ଜାବର ବାସମତି ଚାଉଳ ଉପରେ କୀଟନାଶକ ନିୟନ୍ତ୍ରଣ କରିବା ପାଇଁ ପଞ୍ଜାବ କୃଷି ବିଶ୍ୱବିଦ୍ୟାଳୟ ବିକଳ୍ପ କୃଷି ରାସାୟନିକ ପଦାର୍ଥକୁ ସୁପାରିଶ କରିଛି ।
ପଞ୍ଜାବ ରାଇସ୍ ମିଲର୍ସ ଏବଂ ରପ୍ତାନିକାରୀ ସଂଘ ମଧ୍ୟ ରିପୋର୍ଟରେ କରିଛନ୍ତି ଯେ ସେମାନଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ପରୀକ୍ଷିତ ଅନେକ ନମୁନାର କୀଟନାଶକ ଔଷଧର ଅବଶିଷ୍ଟାଂଶ ବାସ୍ମତି ଚାଉଳର ଏମଆରଏଲ ମାନାଙ୍କଠାରୁ ଅଧିକ। ବିଜ୍ଞପ୍ତିରେ ଦର୍ଶାଯାଇଛି ଯେ ବାସମତି ଉତ୍ପାଦନ ତଥା ଅନ୍ୟ ଦେଶକୁ ଏହାର ଅସୁବିଧାମୁକ୍ତ ରପ୍ତାନି ନିଶ୍ଚିତ କରିବାକୁ ଆସୋସିଏସନ ଏହି ଏଗ୍ରୋକେମିକାଲ୍ ଉପରେ ପ୍ରତିବନ୍ଧକ ଲଗାଇବାକୁ ଅନୁରୋଧ କରିଛି । ଏହି କୀଟନାଶକ ଉପରେ ନିଷେଧାଦେଶ ନେଇ ଆସୋସିଏସନର ନିର୍ଦ୍ଦେଶକ ଅଶୋକ ସେଠୀ ଖୁସି ବ୍ୟକ୍ତ କରିଛନ୍ତି ।
କୀଟନାଶକ ଆଇନ, ୧୯୬୮ରେ କେନ୍ଦ୍ରୀୟ ଧାରା ୨୭ର ଉପ-ଧାରା (୧) ଅନୁଯାୟୀ,୬୦ ଦିନ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ କୌଣସି କୀଟନାଶକ ଉପରେ ପ୍ରତିବନ୍ଧକ ଲଗାଇବାକୁ ରାଜ୍ୟ ସରକାରଙ୍କର କ୍ଷମତା ଅଛି । କିନ୍ତୁ ଏହା ଅଧୀନରେ କେବଳ କେନ୍ଦ୍ର ସରକାରଙ୍କର କୃଷି ରାସାୟନିକ ପଦାର୍ଥକୁ ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ନିଷେଧ କରିବାର ଅଧିକାର ରହିଛି । ଏଠାରେ ରାଜ୍ୟ ସରକାର ନିଜର ଶକ୍ତି ବ୍ୟବହାର କରି ବାସମତି ଚାଉଳ ଚାଷୀ ଏବଂ ରପ୍ତାନିକାରୀଙ୍କ ସ୍ୱାର୍ଥ ରକ୍ଷା କରିଛନ୍ତି । ପଞ୍ଜାବ ରାଜ୍ୟ ଏକ ବଡ ବାସମତି ଚାଉଳ ଉତ୍ପାଦକ l
ବାସମତି ରପ୍ତାନି ବିକାଶ ଫାଉଣ୍ଡେସନର ମୁଖ୍ୟ ବୈଜ୍ଞାନିକ କହିଛନ୍ତି ଯେ , ବାସମତି ଧାନ ଚାଷରେ ଅନେକ ରୋଗ ଏବଂ କୀଟନାଶକ ରହିଛି । ଯେଉଁଥିପାଇଁ କୃଷକମାନେ କୀଟନାଶକ ବାଧ୍ୟତାମୂଳକ ବ୍ୟବହାର କରନ୍ତି | ଯେତେବେଳେ ଏହାର ଅବଶିଷ୍ଟାଂଶ ଚାଉଳରେ ମିଳିଥାଏ, ଚାଷ ନଷ୍ଟ ହେବା ସହିତ ଏହା ରପ୍ତାନିରେ ମଧ୍ୟ ବିଫଳ ହୁଏ | ଏହା ଦେଶ ପାଇଁ କ୍ଷତି ଘଟାଇଥାଏ | ୨୦୨୨-୨୩ ବର୍ଷରେ, ବାସମତି ରପ୍ତାନି ୩୮,୫୨୪ କୋଟି ଟଙ୍କା ହୋଇଛି l
ବାସମତି ଚାଉଳରେ କୀଟନାଶକ ଅବଶିଷ୍ଟାଂଶ ପାଇଁ ୟୁରୋପୀୟ ୟୁନିଅନର ସବୁଠାରୁ କଠୋର ମାନ ରହିଛି । ଏଠାରେ କୀଟନାଶକର ସର୍ବାଧିକ ଅବଶିଷ୍ଟ ସୀମା ସ୍ଥିର କରାଯାଇଛି | ଏହାର ଅର୍ଥ ହେଉଛି 100 ଟନ୍ ଚାଉଳରେ, 1 ଗ୍ରାମ ଅବଶିଷ୍ଟ ସହିତ ସମାନ କରି କୀଟନାଶକ ବ୍ୟବହାର କରିବା ଉଚିତ | କୀଟନାଶକ ଅଧିକ ବ୍ୟବହାର କରିବା ଯୋଗୁଁ ଏହି ଉନ୍ନତ ଧରଣର ଚାଉଳ ଉତ୍ପାଦନ କରିବାରେ ଅନେକ ସମସ୍ୟା ଦେଖିବାକୁ ମିଳୁଛି l ସେଥିପାଇଁ ବାସମତି ଚାଉଳ ଚାଷରେ କୀଟନାଶକକୁ ଅତି ଯତ୍ନର ସହିତ ବ୍ୟବହାର କରିବାକୁ ପଡିବ | ସୂତ୍ରରୁ ପ୍ରକାଶ ଯେ ଖୁବ୍ ଶୀଘ୍ର ଅନ୍ୟ ବାସମତି ଉତ୍ପାଦନକାରୀ ରାଜ୍ୟ ମଧ୍ୟ ଏହି କୀଟନାଶକ ଉପରେ ପ୍ରତିବନ୍ଧକ ଲଗାଇ ପାରନ୍ତି ।