ଆମ୍ବ ପାଟିକୁ ସ୍ୱାଦିଷ୍ଟ ଲାଗିବା ସହ ଅନ୍ୟ ଫଳ ମାନଙ୍କ ତୁଳନାରେ ଏହାର ଅଧିକ ଚାହିଦା ରହିଥିବାରୁ ଆମ୍ବକୁ ଫଳ ମାନଙ୍କର ରାଜା (fruit king in india)କୁହାଯାଏ | ଭାରତୀୟ ସଂସ୍କୃତିରେ ଆମ୍ବ ସହ ଆମ୍ବ ପତ୍ରର ମଧ୍ୟ ଭୂମିକା ରହିଛି | ପ୍ରତ୍ୟକ ପୂଜା ପର୍ବରେ ଆମ୍ବ ପତ୍ର ବ୍ୟବହାର କରାଯାଇଥାଏ | ଆମ ଦେଶର ବିଭିନ୍ନ ଅଞ୍ଚଳରେ ଆମ୍ବ ଚାଷ (Mango farming) କରାଯାଉଥିବା ବେଳେ ଓଡ଼ିଶାରେ ପ୍ରାୟ ୧,୭୮,୦୦୦ ହେକ୍ଟର ଜମିରେ ଆମ୍ବ ଫସଲ କରାଯାଉଥିବା ସୂଚନା ମିଳିଛି |
ଆମ୍ବ ଏକ ପୁଷ୍ଟି ସାର ଜାତୀୟ ଫଳ | ଆମ୍ବରେ ଯଥେଷ୍ଟ ପରିମାଣର ଭିଟାମିନ୍, ଗନ୍ଧକ, ପଟାସିଅମ୍, ତମ୍ବା, ମାଗ୍ନେସିୟମ୍, ଆୟୋଡିନ୍ ଆଦି ରହିଥାଏ | ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରକାରର ଜଳବାୟୁରେ ଆମ୍ବ ଚାଷ ହୋଇପାରୁଥିଲେ ବି ସମୁଦ୍ର ପତ୍ତନଠାରୁ ୨୦୦୦ ଫୁଟ ଉଚ୍ଚତା ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ସ୍ଥାନରେ ଆମ୍ବ ଗଛ ଲଗାଇଲେ ଭଲ ଫଳ ମିଳିଥାଏ | ଆମ ଦେଶରେ ୧୦୦୦ ରୁ ଉର୍ଦ୍ଧ୍ଵ କିସମର ଆମ୍ବ ଦେଖାଯାଇଥାଏ । ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରକାର ଜଳବାୟୁରେ ଭିନ୍ନ ଭିନ୍ନ କିସମର ଆମ୍ବାଚାଷ କରାଯାଏ | ଗୁଲାବ ଖାସ, ବମ୍ବାଇ ଓ ସୁବର୍ଣ୍ଣରେଖା ସଅଳ କିସମର, ବାଇଗଣପଲ୍ଲୀ, ହିମସାଗର, ଦେଶରୀ ଲାଙ୍ଗଡା ମଧ୍ୟମ ଏବଂ ଚୌସା, ଫଜିଲ ପ୍ରଭୃତି ଉଛୁର କିସମର ଆମ୍ବ ସାଧାରତଃ ଓଡିଶାରେ ଚାଷ କରାଯାଏ । ଆମ୍ବକୁ ମାଂସାଳ, ରସାଳ ଓ ଆଚାର କିସମରେ ମଧ୍ୟ ବିଭକ୍ତ କରାଯାଇଛି । ବ୍ୟବସାୟିକ ଭିତ୍ତିରେ ପ୍ରାୟ ୨୦ଟି କିସମର ଆମ୍ବ ଚାଷ (Mango farming) କରାଯାଏ | ବ୍ୟବସାୟ ଭିତ୍ତିକ ଆମ୍ବ କିସମ ଗୁଡିକ ହେଲା ବାଇଗଣପଲ୍ଲୀ, ନିଲମ୍, ସୁବର୍ଣ୍ଣରେଖା, ଆଖୁରସ, ତୋତାପୁରୀ, ଲାଙ୍ଗଡା, ଦଶେରୀ ଇତ୍ୟାଦି ଏହା ବ୍ୟତୀତ ଆମ୍ରପଲ୍ଲୀ, ମଲିକା, ଅର୍କକିରଣ, ରତ୍ନା, ଅର୍କପୁନିତ ପ୍ରଭୃତି କେତେକ ଶଙ୍କର କିସମ ଆମ୍ବାଚାଷ କରାଯାଉଛି |
ଆମ୍ବ ଚାଷ (Mango farming) କରିବାକୁ ଚାହୁଁଥିବା ଚାଷୀ ଜୁଲାଇ-ଅଗଷ୍ଟ ମାସରେ ଚାରା ଲଗାଇଦେବା ଭଲ ହୋଇଥାଏ | ଗଛ ଲଗାଇବା ପାଇଁ ଧାଡ଼ିକୁ ଧାଡ଼ି ୧୦ ମିଟର ଓ ଗଛକୁ ଗଛ ୧୦ ମିଟର ଦୂରତାରେ ଗାତ ଖୋଳିବାକୁ ହୁଏ । ଏକ ଏକର ଜମିରେ ପ୍ରାୟ ୪୦ଟି ଗଛ ଲଗାଯାଇ ପାରିବ । କେତେକ ଲୋକ ସଘନ ଆମ୍ବ ଚାଷ (Mango farming) କରିଥାନ୍ତି । ଏଥିପାଇଁ ଧାଡ଼ିକୁ ଧାଡ଼ି ୨.୫ ମିଟର ଓ ଗଛକୁ ଗଛ ୨ ମିଟର ଦୂରତାରେ ଲଗାଯିବ ଆବଶ୍ୟକ ହୋଇଥାଏ ,ଏହି ହିସାବରେ ଗଛ ଲଗାଇଲେ ଏକର ପିଛା ୮୦୦ ଗଛ ରହିପାରିବ |
କଲମୀ କରାଯାଇଥିବା ଗଛ ଲଗାଇଲେ ଏଥିରୁ ଶୀଘ୍ର ଅମଳ ମିଳେ | ଗଛ ଲଗାଇଲାବେଳେ ନିରୋଗା, ସୁସ୍ଥ ଗଛ ଲଗାଇବା ଉପରେ ଧ୍ୟାନ ଦେବା ଆବଶ୍ୟକ ହୋଇଥାଏ । ଅଧିକ ଉଚ୍ଚରେ କଲମୀ ହୋଇଥିଲେ ଭାଙ୍ଗିଯିବାର ଆଶଙ୍କା ଥାଏ ତେଣୁ ଗଛ ଲଗାଇବା ପରେ ଏହାକୁ ସହରା ପାଇଁ ବାନ୍ଧି ଦେବା ଆବଶ୍ୟକ | ଆମ୍ବ ଗଛରେ ନିୟମିତ ସାର ପ୍ରୟୋଗ କଲେ ଅଧିକ ଅମଳ ମିଳିଥାଏ | ଏକ କ୍ୱିଣ୍ଟାଲ ଆମ୍ବ ଅମଳ ହେବାପାଇଁ ୦.୬୭ କି.ଗ୍ରା. ଯବକ୍ଷାରଜାନ , ୦.୧୭ କି.ଗ୍ରା. ଫସଫରସ୍ ଓ ୦.୬୭ କି.ଗ୍ରା. ପାସ ଆବଶ୍ୟକ ହୋଇଥାଏ । ଉଇ ହେବାର ଆଶଙ୍କା ଦୂର କରିବା ପାଇଁ ଗାତରେ ନିମ ପିଡ଼ିଆ ବା କ୍ଲୋରୋପାଇରିଫିସ୍ ଗୁଣ୍ଡ ପ୍ରୟୋଗ କରାଯାଇପାରେ । ପ୍ରତି ବର୍ଷ ଗଛରେ ଖତସାର ପ୍ରୟୋଗ କରିବା ଆବଶ୍ୟକ ।
ଆମ୍ବ ବଗିଚାରେ(mango garden)ଯଥେଷ୍ଟ ଖାଲି ସ୍ଥାନ ଥାଏ ତେଣୁ ଆମ୍ବ ଗଛ ଛୋଟ (mango tree)ହୋଇଥିବା ବେଳେ ଏହି ସ୍ଥାନରେ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ଫସଲ ଚାଷ କରାଯାଇପାରିବ । ବିରି, କୋଳଥ, ଝୁଡ଼ଙ୍ଗ ତଥା ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ପନିପରିବା ଏହି ଫସଲ ସହ ଚାଷ କରିହେବ | ଗଛ ବଡ଼ ହେଲାପରେ ଆମ୍ବ ଗଛ ଛାଇରେ ଅଦା, ହଳଦୀ, ପାଳୁଅ ଆଦି ଚାଷ କରାଯାଇପାରିବ |
ଆମ୍ବ ଗଛ (mango tree) ଲଗାଇବାର ୪ ରୁ ୫ ବର୍ଷ ପରେ ସେଥିରୁ ଫଳ ଆସେ | ଫଳ ଧରିବାଠାରୁ ପାଚିବା ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ୪ ରୁ ୫ ମାସ ଲାଗେ | ଫଳରେ ରଙ୍ଗ ଫିକା ହଳଦିଆ ପଡିଲେ ଆମ୍ବ ପାକଳ ହୁଏ | ବାଉଁଶ ଝୁଡିରେ ନଡା ଦେଇ ଆମ୍ବ ସଜାଇ ପ୍ୟାକିଂ କରାଯାଇ ଦୂରସ୍ଥାନକୁ ପଠାଯାଏ | ଆଜିକାଲି ପତଳା କାଠ ପଟାରେ ତିଆରି ବାକ୍ସରେ କିମ୍ବା ମୋଟା କାଗଜ ବାକ୍ସରେ ଆମ୍ବ ପ୍ୟାକିଂ କରି ଦୂର ସ୍ଥାନକୁ ପଠାଯାଉଛି | ଗୋଟେ ପୂର୍ଣ୍ଣବୟସ୍କ ଆମ୍ବ ଗଛରୁ ୫୦୦ରୁ ଅଧିକ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଫଳ ଅମଳ ହୋଇପାରିବ । ହାରାହାରି ଗୋଟିଏ ହେକ୍ଟର ଜମିରୁ ପାଖା ପାଖି ୫ଟନ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଫଳ ମିଳିଥାଏ ।