ଚାଷ ଜଗତରେ ଏକ ସରଳ ସତ୍ୟ ହେଉଛି : ଯେତେବେଳେ ଫସଲ ବଜାରରେ ସହଜରେ ମିଳିଯାଏ, ସେତେବେଳେ ଲୋକମାନେ ଏହାର ମୂଲ୍ୟକୁ ଅବଜ୍ଞା କରିଥାନ୍ତି। ଏହି ପ୍ରବୃତ୍ତିକୁ ପ୍ରତିହତ କରିବା ପାଇଁ ଏମ. ସି.ଡୋମିନିକ୍, କୃଷି ଜାଗରଣର ପ୍ରତିଷ୍ଠାତା ଏବଂ ମୁଖ୍ୟ ସମ୍ପାଦକ, ଏକ ନୂତନ ଧାରଣା ଆଣିଛନ୍ତି । ଯାହାଦ୍ୱାରା ଏହିପରି ଅବଜ୍ଞାତ ଫସଲଗୁଡ଼ିକୁ ଆଲୋକପାତ କରାଯାଇପାରିବ ଏବଂ ସାଧାରଣ ମଧ୍ୟରୁ ଅସାଧାରଣତାକୁ ବାହାର କରିବାରେ ଏହା ସାହାର୍ଯ୍ୟ କରିବ। ଏହି ପ୍ରୟାସର ମୁଖ୍ୟ ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ ହେଉଛି ସାଧାରଣ ଫସଲଗୁଡ଼ିକର ଗୁରୁତ୍ୱକୁ ବୁଝିବା ଏବଂ ସେଗୁଡ଼ିକର ଉପାଦେୟତା ଆଲୋଚନା କରିବା। ଏଥିଦ୍ୱାରା ଗ୍ରାହକମାନେ ଅଧିକ ସଚେତନ ହୋଇ ଖାଦ୍ୟ ଚୟନ କରିପାରିବେ।ତେବେ ଆସନ୍ତୁ ଆଜି ଆମେ ଆପଣଙ୍କୁ ସେହିଭଳି ଏକ ସାଧାରଣ ପନିପରିବା ମୂଳାର ଚାଷ ବିଷୟରେ ଜଣାଇବା l
ମୂଳା ଚାଷ ବିଷୟରେ ସାମାନ୍ୟ ଧାରଣା
ମୂଳା (Raphanus sativus) କ୍ରସିଫେରା ପରିବାରର ଏକ ପନିପରିବା। ଏହାର ଗଣ୍ଡି ଉଚ୍ଚ ମାତ୍ରାର ବିଟାକାରୋଟେନ, ଭିଟାମିନ ସି, ଫଲିକ ଆମ୍ଳ, ପଟାସିୟମ ଓ ଖଣିଜ ଲବଣ ଥାଏ। ମୂଳାରେ ଥିବା ଗ୍ଲୁକୋସିନୋଲେଟ୍ସ ଏବଂ ଆଣ୍ଟିଅକ୍ସିଡେଣ୍ଟ ସମୃଦ୍ଧ ଗୁଣ ପ୍ରତିରକ୍ଷା ପ୍ରଣାଳୀକୁ ସକ୍ରିୟ କରିବା ସହ ଓଜନ ହ୍ରାସ ପ୍ରକ୍ରିୟାରେ ସାହାଯ୍ୟ କରେ।
ମୂଳା ଚାଷର ସମୟ
ଉତ୍ତର ଭାରତରେ ମୂଳାକୁ ଶୀତକାଳୀନ ପନିପରିବା ହିସାବରେ ଚାଷ କରାଯାଏ। ଡିସେମ୍ବର ମାସଠାରୁ ବିଚାରୁଥିବା ବସନ୍ତ ଋତୁ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ (ଫେବ୍ରୁଆରୀ ଶେଷ) ମୂଳା ଚାଷ ପାଇଁ ଉପଯୁକ୍ତ। ଦକ୍ଷିଣ ଭାରତରେ କିନ୍ତୁ ଏହାର ଚାଷ ଅକ୍ଟୋବର-ନଭେମ୍ବର ମାସରେ କରାଯାଏ। ଶରତ-ଶୀତ ଋତୁକୁ ମୂଳା ପାଇଁ ଅତ୍ୟନ୍ତ ଉପଯୁକ୍ତ ବୋଲି ବିଚାର କରାଯାଏ।
ମାଟି ଓ ଜଳବାୟୁ
ମୂଳା ଉଚ୍ଚ ଫଳନଶୀଳ ହେବା ପାଇଁ ବୁଣାମାଟି ପରିପୂର୍ଣ୍ଣ ରୂପେ ଉପଯୁକ୍ତ ହେବା ଆବଶ୍ୟକ। ମାଟି ଭଲଭାବେ ଉର୍ବର ଓ ଗଭୀର ହେବା ବିଧେୟ। ମୂଳା ଗାଢ଼ ମାଟିକୁ ପସନ୍ଦ କରେନାହିଁ। ଯଦି ମାଟି ବହୁତ କମ୍ ବା ଅଧିକ ମାତ୍ରାରେ ph ଥାଏ, ତେବେ ସେଥିରେ ଭଲ ଫଳ ହେବା ସମ୍ଭବପର ନୁହେଁ। ମାଟିର ପିଏଚ୍ ୫.୫-୬.୫ ମଧ୍ୟରେ ରହିବା ଉଚିତ୍।ମୂଳା ଚାଷ ପାଇଁ ଉପଯୁକ୍ତ ଜଳବାୟୁ ଶୀତଳ ଓ ଆର୍ଦ୍ର। ବୃଦ୍ଧି ଅବସ୍ଥାରେ ପୁନରାବୃତ୍ତି ହେଉଥିବା ଉଷୁମ ପରିସ୍ଥିତି (୩୦-୩୫ ଡିଗ୍ରୀ) ମୂଳା ଉତ୍ପାଦନକୁ କମାଇଦେଇପାରେ। ଏହି ସବୁଜିର ବିକାଶ ପାଇଁ ୨୦-୨୫ ଡିଗ୍ରୀ ସେଲସିଅସ୍ ତାପମାତ୍ରା ସର୍ବୋତ୍ତମ। ଅତ୍ୟଧିକ ଆର୍ଦ୍ରତା ମଧ୍ୟ ଛତା ବଢ଼ିବାକୁ ସାହାଯ୍ୟ କରିପାରେ।
ଜମି ପ୍ରସ୍ତୁତି
ମୂଳା ଚାଷ ପାଇଁ ଜମିକୁ ଭଲଭାବେ ପ୍ରସ୍ତୁତ କରିବା ଆବଶ୍ୟକ। ଖେତକୁ ତିନିଥର ଚାଷ କରି ଭଲଭାବେ ଝାଳିବାକୁ ପଡ଼ିବ। ଏହାଦ୍ୱାରା ମାଟି ଭାଙ୍ଗିଯାଇ ଉର୍ବର ହୋଇପାରିବ। ଜମି ସମତଳ ହେବା ଉଚିତ୍। ଯଦି ଜମିରେ ଆମ୍ଲୀୟ ପ୍ରବୃତ୍ତି ଥାଏ, ତେବେ ଚୁନ ଦେବାଦ୍ୱାରା ତାହାକୁ ନିୟନ୍ତ୍ରଣ କରାଯାଇପାରିବ। ପୁରୁଣା ବାଲିକୁ ଉପରିଆ ମାଟିରେ ମିଶାଇବା ଦ୍ୱାରା ମାଟିକୁ ଉର୍ବର କରାଯାଇପାରିବ।
ବିହନ ଚୟନ ଏବଂ ବୁଣିବା ପ୍ରକ୍ରିୟା
ମୂଳାର ସଫଳ ଚାଷ ନିର୍ଭର କରେ ବିଜର ଗୁଣବତ୍ତା ଓ ଜାତି ଚୟନ ଉପରେ। ମୁଳାର ଅନେକ ଜାତି ପାଇଁ ଭିନ୍ନ ଭିନ୍ନ ଅଞ୍ଚଳରେ ଚାଷ କରାଯାଇଥାଏ। ପଞ୍ଜାବୀ ମୂଳା, ଚେନ୍ନାଇ ଲାଲ ମୂଳା, ଜାପାନୀ ଧଳା ମୂଳା ଭଳି ଜାତିଗୁଡ଼ିକ ବ୍ୟବହୃତ ହେଉଥିବା ଜାତିଗୁଡ଼ିକ ମଧ୍ୟରୁ ଅନ୍ୟତମ। ଏହି ଜାତିଗୁଡ଼ିକ ମଧ୍ୟରୁ କ୍ରେତାଙ୍କ ଚାହିଦା ଓ ଜଳବାୟୁ ଅନୁଯାୟୀ ଉପଯୁକ୍ତ ଜାତି ବାଛିବାକୁ ପଡ଼ିବ। ବାଛିବା ସମୟରେ କେବଳ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟବାନ୍, ସତେଜ ଓ ପରିପକ୍କ ବିହନଗୁଡ଼ିକୁ ବାଛିବା ଉଚିତ୍। ବିହନ ଗୁଡ଼ିକ ଯଥେଷ୍ଟ ଆକାରର, ଉଜ୍ଜ୍ୱଳ ଓ ନିର୍ଖରା ହେବା ଆବଶ୍ୟକ। ପୁରୁଣା କିମ୍ବା କ୍ଷତିଗ୍ରସ୍ତ ବିହନ ବ୍ୟବହାର କଲେ ଫସଲ ଅମଳ କମ୍ ହୋଇପାରେ।
ମୂଳାର ବିଜଗୁଡ଼ିକୁ ୧-୧.୫ ସେମି ଗଭୀରରେ ବୁଣିବାକୁ ପଡ଼ିବ। ବିଜଗୁଡ଼ିକୁ ୨୦-୨୫ ସେମି ଦୂରରେ ପଙ୍କ୍ତି ଅନୁସାରେ ବୁଣିବାକୁ ହେବ। ପଙ୍କ୍ତି ମଧ୍ୟରେ ବିଜଗୁଡ଼ିକ ୫-୭ ସେମି ଦୂରରେ ରହିବା ଉଚିତ୍। ବୁଣିବା ପରେ ମାଟିକୁ ହାଲକା ଭାବେ ସିଞ୍ଚନ କରିବାକୁ ପଡ଼ିବ।
ରୋଗ ଓ ପୋକ ପ୍ରତିରୋଧ
ମୂଳା ଚାଷରେ କିଛି ରୋଗ ଓ ପୋକ ସମସ୍ୟା ଦେଖାଦେଇପାରେ। ଫଙ୍ଗସ୍ ଜାତୀୟ ରୋଗ ପରି ସଫେଦ ସଡ଼ନ, ଲାଲ ସଡ଼ନ, ଛତା ରୋଗ ଏବଂ ପୋକ ପରି ମାଛି, କିଟ ଆକ୍ରମଣ ହୋଇପାରେ। ଏଗୁଡ଼ିକୁ ପ୍ରତିରୋଧ କରିବା ପାଇଁ ବିଭିନ୍ନ ରାସାୟନିକ ଓ ଜୈବିକ ପଦ୍ଧତି ଅବଲମ୍ବନ କରାଯାଇପାରେ।
ଅମଳ
ମୂଳା ପ୍ରାୟ ୨୫-୩୦ ଦିନ ଭିତରେ କାଟିବା ପାଇଁ ପ୍ରସ୍ତୁତ ହୋଇଯାଏ। କିନ୍ତୁ ସର୍ବାଧିକ ଲାଭଜନକ ଫସଲ ପାଇଁ ୪୫-୬୦ ଦିନ ଭିତରେ କାଟିବା ଉଚିତ୍। ଯଦି ଅଧିକ ସମୟ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଛାଡ଼ିଦିଆଯାଏ ତେବେ ମୁଳା କଠିନ ଓ ଶକ୍ତ ହୋଇଯାଏ।
ଅଧିକ ପଢ଼ନ୍ତୁ -