ସିଙ୍ଗାଫୁର ଓ ଦୁବାଇରେ ମାଣ୍ଡାସୁର ରସୁଣର ଚାହିଦା ବଢୁଛି l ମଧ୍ୟପ୍ରଦେଶର ମାଣ୍ଡାସୁର ଜିଲ୍ଲା ରସୁଣ ଚାଷ ପାଇଁ ବିଶ୍ୱରେ ଏକ ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର ପରିଚୟ ରଖିଛି। ବର୍ତ୍ତମାନ ମସଲା ଫସଲ ଚାଷ ମାଧ୍ୟମରେ କେବଳ ଦେଶରେ ନୁହେଁ, ଅନ୍ୟ ଦେଶରେ ମଧ୍ୟ ଏହାର ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର ପରିଚୟ ସୃଷ୍ଟି କରୁଛି। ଦକ୍ଷିଣ ଭାରତ ତଥା ସିଙ୍ଗାପୁରର ଦୁବାଇରେ ମଧ୍ୟ ମାଣ୍ଡାସୁର ରସୁଣର ଚାହିଦା ଦ୍ରୁତ ଗତିରେ ବଢୁଛି।
ଏଠାରେ ହେଉଥିବା ରସୁଣ ଅଧିକ ଚକଚକିଆ, କଠିନ। ଅନ୍ୟ ରସୁଣ ତୁଳନାରେ ଅଧିକ ସମୟ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ନଷ୍ଟ ହୁଏ ନାହିଁ । ମଧ୍ୟପ୍ରଦେଶ ସରକାର ମାଣ୍ଡାସୁର ଜିଲ୍ଲାର ରସୁଣକୁ ସମଗ୍ର ବିଶ୍ୱରେ ଏକ ଭିନ୍ନ ପରିଚୟ ଦେବା ପାଇଁ ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର ବ୍ରାଣ୍ଡିଂ କରୁଛନ୍ତି। ଏଥିପାଇଁ ରାଜ୍ୟ ସରକାର ବ୍ୟତୀତ ଜିଲ୍ଲା ପ୍ରଶାସନ ଏବଂ ସ୍ଥାନୀୟ ଏଫପିଓ (କୃଷକ ଉତ୍ପାଦକ ସଂଗଠନ) ବିଶେଷ ଉଦ୍ୟମ କରୁଛନ୍ତି।
ମାଣ୍ଡାସୁର ଜିଲ୍ଲାର ରସୁଣ କାହିଁକି ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର ??
କୃଷକ ଉତ୍ପାଦକ କମ୍ପାନୀର ନିର୍ଦ୍ଦେଶକ କିର୍ତ୍ତୀପ ପାଟିଦାର କୃଷି ଜାଗରଣକୁ କହିଛନ୍ତି ଯେ, ଏହି ମାଟିରେ ଅଧିକ ପରିମାଣର ଗନ୍ଧକ ଏବଂ ପୋଟାସିୟମ ଥିବାରୁ ଏଠାରେ ଉତ୍ପାଦିତ ରସୁଣର ଏକ ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର ସୁଗନ୍ଧ ଥାଏ । ଯାହାକି ଏହାକୁ ଅନ୍ୟ ସ୍ଥାନର ରସୁଣଠାରୁ ଭିନ୍ନ କରିଥାଏ | କୃଷି ବୈଜ୍ଞାନିକ ଡ. କୁଶୱା କହିଛନ୍ତି ଯେ, ମାଣ୍ଡାସୁରର ରସୁଣ ସୁନ୍ଦର, ଧଳା ଏବଂ କଠିନ, ଏଥିରେ ଅଧିକ ତେଲ ଥାଏ | ଅନ୍ୟ ସ୍ଥାନଗୁଡିକର ରସୁଣ ତୁଳନାରେ ଏହାକୁ ୧୫ ମାସ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ସୁରକ୍ଷିତ ରଖାଯାଇପାରିବ |
ଏଠାରେ ମାଟିର ଜଳଧାରଣ କ୍ଷମତା ଅଧିକ ଏବଂ ପୋଟାଶର ପରିମାଣ ଉପଯୁକ୍ତ ଅଟେ | ବରିଷ୍ଠ ବୈଜ୍ଞାନିକ ଡ. ଚୁଣ୍ଡାୱାଟ କହିଛନ୍ତି ଯେ ଏଠାରେ ରସୁଣ ମଧ୍ୟ ଅଲଗା କାରଣ ଏଠାରେ ମାଟିରେ ରାସାୟନିକ ଉପାଦାନର ପରିମାଣ ବହୁତ କମ୍ ମିଳିଥାଏ | ମାଣ୍ଡାସୁର ଉଦ୍ୟାନ କୃଷି ବିଭାଗର ଡେପୁଟି ଡାଇରେକ୍ଟର ମନୀଷ ଚୌହାନ କହିଛନ୍ତି ଯେ,ସମଗ୍ର ବିଶ୍ୱରେ ମାଣ୍ଡାସୁର ରସୁଣକୁ ଏକ ଭିନ୍ନ ପରିଚୟ କରିବାକୁ ବିଭାଗ ଚେଷ୍ଟା କରୁଛି।
ରସୁଣର ବ୍ରାଣ୍ଡିଂ ପାଇଁ ବିଶେଷ ପ୍ରୟାସ
ରସୁଣକୁ ବିଶେଷ ମାନ୍ୟତା ଦେବା ପାଇଁ ରାଜ୍ୟ ସରକାର ବ୍ରାଣ୍ଡିଂ ଉପରେ କାର୍ଯ୍ୟ କରୁଛନ୍ତି। ରସୁଣ ଉପରେ ବିଭିନ୍ନ ବ୍ରାଣ୍ଡିଂ ପାଇଁ ପ୍ରଶାସନ ରକ୍ଷଣାବେକ୍ଷଣ, ରପ୍ତାନି ସୁବିଧା ପାଇଁ ଜିଲ୍ଲା ପ୍ରଶାସନ ଉଦ୍ୟମ ଚଳାଇଛି | ଜିଲ୍ଲା ପ୍ରଶାସନ କହିଛି ଯେ, ମାଣ୍ଡାସୁର ରସୁଣ ଦେଶ ତଥା ବିଦେଶରେ ଏକ ବ୍ରାଣ୍ଡ ଭାବରେ ଉଭା ହେବା ପାଇଁ ଦ୍ରୁତ ପ୍ରୟାସ କରାଯାଉଛି। ମାଣ୍ଡାସୁର ଜିଲ୍ଲାରେ ପ୍ରାୟ ୯୫୫ ଗାଁରେ ୩୦ ହଜାରରୁ ଅଧିକ ଚାଷୀ ରସୁଣ ଚାଷ କରନ୍ତି। ଏଥି ସହିତ ଜିଲ୍ଲାର ୧୮ ହଜାର ହେକ୍ଟର ଅଞ୍ଚଳରେ ରସୁଣ ଚାଷ କରାଯାଏ। ଯେଉଁଥିପାଇଁ ପ୍ରତିବର୍ଷ ୧ ଲକ୍ଷ ୮୨ ହଜାର ମେଟ୍ରିକ୍ ଟନ୍ ରସୁଣ ଉତ୍ପାଦନ କରାଯାଏ | ଦେଶର ୧୦ ପ୍ରତିଶତ ରସୁଣ ମାଣ୍ଡାସୁର ଏବଂ ଏହାର ଆଖପାଖ ଜିଲ୍ଲାରେ ଉତ୍ପାଦିତ ହୁଏ | ମାଣ୍ଡାସୁର ମଣ୍ଡି ଟ୍ରେଡର୍ସ ଆସୋସିଏସନର ଉପାଧ୍ୟକ୍ଷ ସାନ୍ତୋଷ ଗୋୟଲ କହିଛନ୍ତି ଯେ, ରସୁଣର ବ୍ରାଣ୍ଡିଂ ଦ୍ୱାରା ଜିଲ୍ଲାକୁ ଅନେକ ଲାଭ ମିଳିବ। ଏହା ସହିତ ଜିଲ୍ଲାର ରସୁଣ ସମଗ୍ର ବିଶ୍ୱରେ ଏକ ଭିନ୍ନ ପରିଚୟ ପାଇବ |
ମାଣ୍ଡାସୁର ରସୁଣ କୃଷକ ଉତ୍ପାଦକ କମ୍ପାନୀର ନିର୍ଦ୍ଦେଶକ କିର୍ତ୍ତୀପ ପାଟିଦାର ଆହୁରି କହିଛନ୍ତି ଯେ ଚଳିତ ବର୍ଷ ଏପ୍ରିଲ ମାସରେ ଏଫପିଓ ନାବାର୍ଡରେ ପଞ୍ଜୀକୃତ ହୋଇଛି। ଖୁବ୍ କମ୍ ସମୟ ମଧ୍ୟରେ କମ୍ପାନୀର ଉଦ୍ୟମକୁ ଦୃଷ୍ଟିରେ ରଖି ଜିଲ୍ଲାର ପ୍ରାୟ ୧୦୦୦ କୃଷକ ଯୋଗ ଦେଇଛନ୍ତି। ବ୍ରାଣ୍ଡିଂ, ପ୍ୟାକେଜିଂ, ପ୍ରକ୍ରିୟାକରଣ, ସଂରକ୍ଷଣ, ମାର୍କେଟିଂ ଇତ୍ୟାଦି ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ରସୁଣର ଗୁଣବତ୍ତା ଏବଂ ଉଚ୍ଚ ଉତ୍ପାଦନ ଉପରେ ଏଫପିଓ କାର୍ଯ୍ୟ କରିବ।
କମ୍ପାନୀର ମାର୍କେଟିଂ ମ୍ୟାନେଜର ମଙ୍ଗଲ ପାଟିଦାର କହିଛନ୍ତି ଯେ ଜିଲ୍ଲାର ଅଧିକାଂଶ କୃଷକ ପାରମ୍ପାରିକ ଚାଷ କରନ୍ତି। କମ୍ପାନୀ କୃଷକମାନଙ୍କୁ ରସୁଣର ସମନ୍ୱିତ ଚାଷ ଦିଗରେ ଆକୃଷ୍ଟ କରିବାକୁ ଚେଷ୍ଟା କରୁଛି। ଆଜି ଚାଇନାରେ ରସୁଣର ଏକ ସମନ୍ୱିତ ଚାଷ ହେଉଛି, ଯେଉଁ କାରଣରୁ ବିଶ୍ୱରେ ରସୁଣର ଭିନ୍ନ ତୀବ୍ରତା ରହିଛି | ମୃତ୍ତିକା ପରୀକ୍ଷଣ, ସଠିକ କିସମର ଚୟନ, ବିହନ, ପୁଷ୍ଟିକର ପରିଚାଳନା, ଜଳସେଚନର ଆଧୁନିକ ପଦ୍ଧତି, ରସୁଣର ସମନ୍ୱିତ ଚାଷ ପାଇଁ କୀଟନାଶକ ପରିଚାଳନା ଭଳି ସୂଚନା ବିଷୟରେ କୃଷକମାନଙ୍କୁ ଅବଗତ କରାଯିବ।
ମଙ୍ଗଲ ପାଟିଦାର କହିଛନ୍ତି ଯେ, ଜିଲ୍ଲାରେ ବହୁ ପରିମାଣରେ ରସୁଣ ଚାଷ କରାଯାଏ। ଚାରି ପ୍ରକାରର ରସୁଣ ଏଠାରେ ଚାଷ କରାଯାଏ, ଏଥିରେ ଦେଶୀ, ରିୟାୱାନ୍, ଜି-୨ ଏବଂ ଓଟି ଭଳି କିସମ ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ | ଅଗଷ୍ଟ ମାସ ମଧ୍ୟଭାଗ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଲଗାଯାଇଥିବା ଓଟି ରସୁଣ ପାଇଁ କୃଷକମାନେ ଭଲ ମୂଲ୍ୟ ପାଆନ୍ତି | ଦକ୍ଷିଣ ଭାରତରେ ଏହା ବହୁ ପରିମାଣରେ ଚାଷ କରାଯାଏ | ଏହି ସମୟରେ ଏହାର ଚାହିଦା ଅଧିକ ରହିଥାଏ | ଏହା ଅନ୍ୟ କିସମ ଅପେକ୍ଷା ବଡ଼ ଅଟେ | ଏହି ବର୍ଷ କମ୍ପାନୀ ବାଙ୍ଗାଲୋର, ମାଙ୍ଗାଲୁରୁ ସମେତ ଅନେକ ମଣ୍ଡିରେ ଭଲ ମୂଲ୍ୟରେ ୪୦ ରୁ ୫୦ ଟନ୍ ରସୁଣ ବିକ୍ରି କରିଛି | ଯାହାକି ଚାଷୀଙ୍କୁ ସିଧାସଳଖ ଉପକୃତ କରିଛି | କୃଷକମାନେ କ୍ୱିଣ୍ଟାଲ ପିଛା ୧୪୦୦୦ ରୁ ୧୫୦୦୦ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ମୂଲ୍ୟ ପାଇଛନ୍ତି | ଏଥି ସହିତ, ଚଳିତ ବର୍ଷ ସିଙ୍ଗାପୁର ଏବଂ ଦୁବାଇରୁ ୩୦ ରୁ ୪୦ ଟନ୍ ଚାହିଦା ରହିଛି |