ଏଗ୍ରି-ପିଭି ହେଉଛି ଏକ କୃଷି ପ୍ରଣାଳୀ ଯାହା ସାଧାରଣ କୃଷି ଜମିରେ ପାରମ୍ପାରିକ ଚାଷ ସହିତ ସୌର ବିଦ୍ୟୁତ୍ ଉତ୍ପାଦନକୁ ମିଶ୍ରଣ କରେ | ଏହାକୁ ଏଗ୍ରିଭୋଲ୍ଟିକ୍ସ ମଧ୍ୟ କୁହାଯାଏ | ଏହି ପ୍ରକ୍ରିୟା ଉଭୟ ସମାନ ଏବଂ ଉଚ୍ଚ ଜମିରେ ସମ୍ଭବ ହୋଇଥାଏ , ଶକ୍ତି ଏବଂ ଖାଦ୍ୟ ଉତ୍ପାଦନର ପାରମ୍ପlରିକ ଜମି ବିବାଦର ସମାଧାନ କରିଥାଏ | ସମାନ କୃଷି ଜମିରେ ସୋଲାର ଫୋଟୋଭୋଲ୍ଟିକ୍ ସିଷ୍ଟମ ଏବଂ ଏକ ଫସଲ ଜମି ଭଳି ଏକ ବୈଷୟିକ ଆଧାରିତ ବ୍ୟବସ୍ଥା ବିକଶିତ ହୋଇପାରିବ |
ଫୋଟୋଭୋଲ୍ଟିକ୍ ସିଷ୍ଟମ ଦ୍ୱାରା କୃଷକ ଏବଂ ଜମି ମାଲିକମାନେ ବିଦ୍ୟୁତ୍ ଖର୍ଚ୍ଚରେ ସଞ୍ଚୟ କରି ନୂତନ ଆୟର ଉତ୍ସକୁ ଦ୍ବିଗୁଣିତ କରିପାରିବେ | ଜଳବାୟୁ ସ୍ଥିରତା ଏବଂ ଗୋଟିଏ ଜମିରେ ନିରନ୍ତର ଖାଦ୍ୟ ଏବଂ ଶକ୍ତି ଉତ୍ପାଦନକୁ ଅନୁମତି ଦେବା ପାଇଁ ଏଗ୍ରି ପିଭି କିମ୍ବା ଏଗ୍ରିଭୋଲ୍ଟିକ୍ସରେ ଫସଲ ଉପରେ PV ମଡ୍ୟୁଲ୍ ଏକତ୍ର କରାଯାଇଥାଏ | କୃଷିକୁ ଫୋଟୋଭୋଲ୍ଟିକ୍ସ (ପିଭି) ସହିତ ଜମି ବ୍ୟବହାରକୁ ଅପ୍ଟିମାଇଜ୍ କରିବା ପାଇଁ ଆଗ୍ରିପିଭି ’କିମ୍ବା‘ ଏଗ୍ରିଭୋଲ୍ଟିକ୍ସ ’ଜର୍ମାନୀ, ଜାପାନ ଏବଂ ଇଟାଲୀ ଭଳି ଦେଶରେ ଆକର୍ଷିତ ହୋଇପାରିଛି ଏବଂ ଭାରତରେ ମଧ୍ୟ ସଫଳତା ପାଇଁ ସକ୍ରିୟ ଭାବରେ ଅନୁସନ୍ଧାନ କରାଯାଉଛି। ଯେହେତୁ ଭାରତ ଏହାର 2030 ଲକ୍ଷ୍ୟ ପୂରଣ କରିବା ଏବଂ ଏହାର ଅର୍ଥନୀତିକୁ ଡିକାର୍ବୋନାଇଜ୍ କରିବା ପାଇଁ ଏଗ୍ରିPV ଅନୁସନ୍ଧାନ କରୁଛି l
Agri-PVରେ କଣ କଣ ସୁବିଧା ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ:
1. ଏଗ୍ରି-ପିଭି ଶକ୍ତି ଏବଂ ଖାଦ୍ୟ ଉତ୍ପାଦନର ପାରମ୍ପାରିକ ଜମି ବିବାଦର ସମାଧାନ କରେ |
2. କୃଷକ ଏବଂ ଜମି ମାଲିକମାନେ ବିଦ୍ୟୁତ୍ ଖର୍ଚ୍ଚରେ ସଞ୍ଚୟ କରନ୍ତି ଏବଂ ନୂତନ ଆୟର ଉତ୍ସକୁ ଆପଣାନ୍ତି |
3. ପ୍ଲାଣ୍ଟ ଅପରେଟରକୁ ଚାଷଜମି ଜମି ଲିଜ୍ ଦିଆଯାଏ, ଯିଏ ନିଜେ ମଡ୍ୟୁଲ୍ ସେଟ୍ କରନ୍ତି |
4. ଏହି ପ୍ରକ୍ରିୟା ଜମି ଦକ୍ଷତା ବୃଦ୍ଧି କରେ |
5. ଏଗ୍ରି-ପିଭି ମଡ୍ୟୁଲ୍ ଅତିରିକ୍ତ ପାଣିପାଗ ସୁରକ୍ଷା ଯୋଗାଇଥାଏ | ସେମାନେ ଉଦ୍ଭିଦ ଏବଂ ପ୍ରାଣୀମାନଙ୍କୁ ସୂର୍ଯ୍ୟ କିରଣ, କୁଆପଥର କିମ୍ବା ପ୍ରବଳ ବର୍ଷାରୁ ରକ୍ଷା କରନ୍ତି |
ଭାରତୀୟ ପ୍ରସଙ୍ଗରେ ଏଗ୍ରିPV (କୃଷି ଏବଂ ଫଟୋଭୋଲ୍ଟିକ୍ସ) କ’ଣ?
ଯଦି କମ୍ ଅଙ୍ଗାରକାମ୍ଳ ପଥ ଏବଂ ସଂଜ୍ଞାରେ ସ୍ୱଚ୍ଛତା ଭାରତୀୟ ପ୍ରସଙ୍ଗରେ କୃଷି ଏବଂ ଫୋଟୋଭୋଲ୍ଟିକ୍ସ (agriPV) ର ପରିଭାଷା ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ | ବିଭିନ୍ନ ଜଳବାୟୁ ଏବଂ ମୃତ୍ତିକା ଅବସ୍ଥାରେ ଆମ ଦେଶରେ 55 ରୁ ଅଧିକ ପ୍ରମୁଖ ଫସଲ ଚଷକରାଯାଇଥାଏ | ଫୋଟୋଭୋଲ୍ଟିକ୍ସ ସହିତ ମିଳିତ ହେଲେ ଏହି ଫସଲଗୁଡିକ ମଧ୍ୟରୁ ଅଧିକାଂଶ ବିଭିନ୍ନ ନୂତନ ଅମଳ ଧାରା ଦେଖାଇବ | ଭାରତ ଏପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଏକ କୃଷି ଅର୍ଥନୀତି; କୃଷି ଏହାର ମୋଟ ଘରୋଇ ଉତ୍ପାଦରେ ପ୍ରାୟ 17% ଯୋଗଦାନ କରିଥାଏ | ଗତ ଆର୍ଥିକ ବର୍ଷରେ କୃଷି ରପ୍ତାନି 50 ବିଲିୟନ ଡ଼ଲାର ଅତିକ୍ରମ କରିଥିବାବେଳେ ଆମଦାନୀ 32.5 ବିଲିୟନ ଡ଼ଲାରରେ ପହଞ୍ଚିଛି। ତେଣୁ, PV ପ୍ରବର୍ତ୍ତନ ଦ୍ୱାରା କୃଷି ଉତ୍ପାଦନରେ ଯେକୌଣସି ପରିବର୍ତ୍ତନ ଭାରତର ସାମଗ୍ରିକ ଅର୍ଥନୀତି ପାଇଁ ଗଭୀର ପରିଣାମ ଭୋଗିବ |
AgriPV ପରିଭାଷାର ଜଟିଳ ବିଷୟ ବୁଝିବାକୁ, ଆମେ ଗହମକୁ ଏକ ଉଦାହରଣ ଭାବରେ ଗ୍ରହଣ କରୁ | ଗହମ ହେଉଛି ଭାରତର ଅନ୍ୟତମ ପ୍ରମୁଖ ଫସଲ | ଚାଷ ( 33 ନିୟୁତ ହେକ୍ଟର) ଏବଂ ଉତ୍ପାଦନ (110 ନିୟୁତ ଟନ୍) କ୍ଷେତ୍ରରେ ଏହା ଦ୍ୱିତୀୟ ସ୍ଥାନରେ (ଚାଉଳ ପରେ) | ଆଭ୍ୟନ୍ତରୀଣ ସ୍ତରରେ 103 ନିୟୁତ ଟନ୍ ରହିବା ସତ୍ୱେ ଗହମ ରପ୍ତାନି ଗତ ବର୍ଷ 2 ବିଲିୟନ ଡଲାରରୁ ଅଧିକ ହୋଇଛି। ଭାରତ ଗହମର 13% ଉତ୍ପାଦନ କରେ ଏବଂ ଉତ୍ପାଦନ ଏବଂ ରପ୍ତାନି କ୍ରମାଗତ ବୃଦ୍ଧି ପାଇବ ବୋଲି ଆଶା କରାଯାଉଛି | ଅବଶ୍ୟ, ଏପ୍ରିଲ୍ 2022 ରେ ଅପ୍ରତ୍ୟାଶିତ ଉତ୍ତାପ ତରଙ୍ଗ ଉତ୍ପାଦନ 2022–23 ପାଇଁ 100 ମିଲିୟନ୍ ଟନ୍ ତଳକୁ ଖସିପାରେ |ରୁଷିଆ - ୟୁକ୍ରେନ ବିବାଦ ଗହମର ଅସ୍ଥିର ପ୍ରକୃତି ଏବଂ ମୂଲ୍ୟକୁ ଏକ ଦ୍ରବ୍ୟ ଭାବରେ ଅଧିକ ଆଲୋକିତ କରିଛି | ଏହି ଯୋଗାଣ ଅଭାବ,ବିଶ୍ୱସ୍ତରୀୟ ଗତିଶୀଳତା ଏବଂ ଘରୋଇ ମୂଲ୍ୟ ବୃଦ୍ଧି ସରକାରଙ୍କୁ ରପ୍ତାନିରେ ହସ୍ତକ୍ଷେପ ଏବଂ ରୋକିବାକୁ ବାଧ୍ୟ କରିଛି।
ଗହମ ସହିତ ସହ-ଅବସ୍ଥାନ PV ଉତ୍ପାଦନ ସହିତ ଜଡିତ ଭେରିଏବଲ୍ ଗୁଡ଼ିକୁ ଯୋଡିବାକୁ ବାଧ୍ୟ | ସମଗ୍ର ଭାରତରେ ଗହମ ଚାଷ କରାଯାଏ, ଏବଂ ସେଠାରେ 440 ରୁ ଅଧିକ ବିଜ୍ଞପ୍ତି କିସମ ଅଛି | ସ୍ଥାନୀୟ ଜଳବାୟୁ ପରିସ୍ଥିତି ଏବଂ ମୃତ୍ତିକାର ଗୁଣକୁ ବିଚାର କରି ପ୍ରତ୍ୟେକଟି ସମୟ ସହିତ ବିକଶିତ ହୋଇଛି | ଏକ ଚାଷର ମାଇକ୍ରୋ କ୍ଲାଇମାଟିକ୍ ସ୍ଥିତିକୁ ପରିବର୍ତ୍ତନ କରିବାକୁ ଚାଷ ଏବଂ ଟ୍ରାକ୍ଟର ଗତିବିଧିକୁ ଅନୁମତି ଦେବା ପାଇଁ ଏକ ଉଚ୍ଚତାରେ ସ୍ଥାପିତ PV ପ୍ୟାନେଲଗୁଡିକ ,ପାରାମିଟର ଯେପରିକି ମାଟି ଏବଂ ପରିବେଶର ତାପମାତ୍ରା, ପ୍ୟାନେଲ ତଳେ ଆର୍ଦ୍ରତା ଏବଂ ଉଦ୍ଭିଦ ବିକିରଣ ନିର୍ଣ୍ଣୟ କରୁଥିବା ଘଟଣା ପ୍ରଭାବିତ ହୋଇପାରେ |
ପିଭିର ପ୍ରଭାବ ହେତୁ ଗହମ କିସମ ଅମଳ ଏବଂ ପରିପକ୍ୱ ସମୟ ଫ୍ରେମ୍ ଦୃଷ୍ଟିରୁ ଭିନ୍ନ ଭାବରେ ପ୍ରତିକ୍ରିୟା କରିବ | ଉଦାହରଣ ସ୍ୱରୂପ, ମଧ୍ୟପ୍ରଦେଶର ଜବଲପୁରରେ ଲୋକୱାନ ଗହମ ଚାଷ କରୁଥିବା ଜଣେ କୃଷକ 18 କ୍ୱିଣ୍ଟାଲ / ଏକର ଉତ୍ପାଦନ କରନ୍ତି | ଉଚ୍ଚତର PV ସହିତ, ଏହି ଅମଳ 20 କ୍ୱିଣ୍ଟାଲ / ଏକରକୁ ବୃଦ୍ଧି ହୋଇପାରେ | ଅନ୍ୟପକ୍ଷରେ, ମଧ୍ୟପ୍ରଦେଶର ଭୋପାଳରେ ଶର୍ବତୀ ଗହମ ଚାଷ କରୁଥିବା ଜଣେ କୃଷକ ରପ୍ତାନି ପାଇଁ 18 କ୍ୱିଣ୍ଟାଲ / ଏକରରୁ 16 କ୍ୱିଣ୍ଟାଲ / ଏକରକୁ ହ୍ରାସ ପାଇପାରନ୍ତି।
ଅଧିକନ୍ତୁ, ଗହମ ସାଧାରଣତ କେବଳ ଭାରତରେ ରବି / ଶୀତ ଫସଲ ଭାବରେ ଚାଷ କରାଯାଏ | ଅନ୍ୟ ଋତୁ ଏବଂ ବର୍ଷଗୁଡିକ ପାଇଁ ଫସଲ ଘୂର୍ଣ୍ଣନରେ ଲେମ୍ବୁ, ସୋରିଷ, ଏବଂ ବେଳେବେଳେ ଚାଉଳ ମଧ୍ୟ ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ | PV ସ୍ଥାପନ ହେତୁ ଏହି ଫସଲର ଉତ୍ପାଦକତା ପରିବର୍ତ୍ତନକୁ ମୂଲ୍ୟାଙ୍କନ କରାଯିବା ଆବଶ୍ୟକ | ଉତ୍ପାଦନରେ ପରିବର୍ତ୍ତନ ଏବଂ ଅର୍ଥନୀତି ସହିତ ସଂଯୋଗ (ବୈଦେଶିକ ବାଣିଜ୍ୟ, ଘରୋଇ ଚାହିଦା, ଏବଂ ଦ୍ରବ୍ୟ ମୂଲ୍ୟ) କୁ ବିସ୍ତୃତ ଭାବରେ ବିଶ୍ଳେଷଣ କରାଯିବା ଆବଶ୍ୟକ | କ୍ଷତିପୂରଣ ପରିମାଣ (ଫସଲ ଅମଳ ହ୍ରାସ ହେତୁ କୃଷକମାନେ ରାଜସ୍ୱ ହରାଉଛନ୍ତି) ଆକଳନ କରାଯିବା ଆବଶ୍ୟକ | ସର୍ବନିମ୍ନ ସମର୍ଥନ ମୂଲ୍ୟକୁ (MSPs) ଏକ ଆଞ୍ଚଳିକ ଭିତ୍ତିରେ ସଜାଡିବା ଆବଶ୍ୟକ ହୋଇପାରେ | ଅନ୍ୟ ଦେଶର ପାଇଲଟଙ୍କଠାରୁ ଶିଖାଯାଇଥିବା ଶିକ୍ଷା ଭାରତୀୟ ଗହମ ବୃଦ୍ଧି ଅଭ୍ୟାସରେ ପ୍ରଯୁଜ୍ୟ ହେବ ନାହିଁ | ତେଣୁ, ଭାରତୀୟ ପ୍ରସଙ୍ଗରେ ପ୍ରାଥମିକ ତଥ୍ୟ ସୃଷ୍ଟି କରିବା ଜରୁରୀ ଅଟେ |
ଆଗାମୀ ଦଶନ୍ଧିରେ ଖାଦ୍ୟ ଶସ୍ୟର ଚାହିଦା ବୃଦ୍ଧି ସହିତ ଜନସଂଖ୍ୟା 300 ନିୟୁତ ବୃଦ୍ଧି ପାଇବ | ସମାନ ସମୟ ସୀମା ମଧ୍ୟରେ 200 GW ଅତିରିକ୍ତ ସୌର PV କ୍ଷମତା ସ୍ଥାପନ କରାଯିବ ବୋଲି ଭାରତ ଘୋଷଣା କରିଛି। ଏଗ୍ରିପିଭି ଏଥିରେ ଉଲ୍ଲେଖନୀୟ ଯୋଗଦାନ ଦେବ ବୋଲି ଆଶା କରାଯାଉଥିବାବେଳେ ଏହା ଖାଦ୍ୟ ଉତ୍ପାଦନ ତଥା ଦେଶର ଅର୍ଥନୀତିରେ ଅଯଥା ଖର୍ଚ୍ଚରେ ଆସିବା ଉଚିତ ନୁହେଁ।
ଗହମ ପରି, ଦେଶର ପ୍ରମୁଖ ଖାଦ୍ୟ ଫସଲ ପାଇଁ ଏକାଧିକ ପାଇଲଟ୍ ପ୍ରତିଷ୍ଠା ହେବା ଆବଶ୍ୟକ | କୃଷି ବିଶ୍ୱବିଦ୍ୟାଳୟ, ଅନୁସନ୍ଧାନ ପ୍ରତିଷ୍ଠାନ, ଥିଙ୍କ ଟ୍ୟାଙ୍କ, ଆନ୍ତର୍ଜାତୀୟ ବିଶେଷଜ୍ଞ, ବିକାଶକାରୀ, କୃଷକ , କୃଷକ ଉତ୍ପାଦକ ସଂଗଠନ ଏବଂ ରାଜ୍ୟ , କେନ୍ଦ୍ର ସରକାର ସହଯୋଗ ଏବଂ ଅନୁସନ୍ଧାନ ସଂଗ୍ରହ କରିବା ଆବଶ୍ୟକ କରନ୍ତି | ପ୍ରତ୍ୟେକ ଆଗ୍ରହର ଫସଲ ପାଇଁ ବେସଲାଇନରୁ ବିଚ୍ୟୁତ ହେବା ବିଷୟରେ ପୁଙ୍ଖାନୁପୁଙ୍ଖ ବିଶ୍ଳେଷଣ କରାଯିବା ଆବଶ୍ୟକ | ଏଥିରେ କୃଷି ଅମଳ, ମାଇକ୍ରୋ କ୍ଲାଇମେଟ୍, ମୃତ୍ତିକାର ଅବସ୍ଥା, କୃଷକଙ୍କ ଆୟ , କ୍ଷତିପୂରଣ, ସ୍ଥାନୀୟ , ଜାତୀୟ , ଆନ୍ତର୍ଜାତୀୟ ଅର୍ଥନୀତି ଏବଂ ବାଣିଜ୍ୟ ଗତିଶୀଳତା ଏବଂ PV ଉଦ୍ଭିଦ କାର୍ଯ୍ୟଦକ୍ଷତା ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ |
ହିତାଧିକାରୀଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଅନେକ ରାଉଣ୍ଡ ବିଚାର ବିମର୍ଶ ପରେ ଜର୍ମାନୀ, agriPV ର ଏକ ପରିଭାଷାରେ ପହଞ୍ଚିଲା ଯାହା ଅମଳ ହ୍ରାସକୁ ସର୍ବାଧିକ 33% ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ସୀମିତ କରେ | ଜାପାନରେ ଏହି ସଂଖ୍ୟା 20% ଅଟେ | ଫ୍ରାନ୍ସର ଗାଇଡଲାଇନରେ କୌଣସି ଅମଳ କ୍ଷୟକ୍ଷତି ସୁପାରିଶ କରାଯାଏ, ଯେତେବେଳେ କି ଇଟାଲୀରେ, ଏଗ୍ରିପିଭି କାରଣରୁ ଚାଷଜମିର କ୍ଷତି 20% ମଧ୍ୟରେ ସୀମିତ | ପ୍ରତ୍ୟେକ ରାଜ୍ୟରେ ପ୍ରତ୍ୟେକ ପ୍ରମୁଖ ଫସଲ ପାଇଁ ଏଗ୍ରିପିଭି ବର୍ଗୀକରଣ ବ୍ୟାଖ୍ୟା କରିବାକୁ ଏହି ମାନଦଣ୍ଡ ପାଇଁ ଭାରତ ଗ୍ରହଣୀୟ ସଂଖ୍ୟାରେ ପହଞ୍ଚିବା ଆବଶ୍ୟକ | କେବଳ ନିର୍ଭରଯୋଗ୍ୟ ଏବଂ କଂକ୍ରିଟ୍ ତଥ୍ୟ ଫସଲ ପାଇଁ ଅମଳ ହ୍ରାସ କିମ୍ବା ଚାଷ ଜମିରେ ହ୍ରାସ ସହିତ ସମସ୍ତ ସମ୍ପୃକ୍ତ ହିତାଧିକାରୀଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ବିତର୍କର ସମାଧାନ କରିପାରିବ | ତଥାପି,କିଛି ଫସଲ ଅଛି ଯେପରିକି ଟମାଟୋ, ପତ୍ରଯୁକ୍ତ ସବୁଜ, ହଳଦୀ ଭାରତର ଏଗ୍ରିପିଭି ଯାତ୍ରା ଏହି ଫସଲରୁ ଆରମ୍ଭ ହୋଇପାରେ ଏବଂ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ପ୍ରମୁଖ ଫସଲ ପାଇଁ ପ୍ରାଥମିକ ତଥ୍ୟ ଚାଳିତ ସଂଜ୍ଞା ଏବଂ ବର୍ଗୀକରଣ ସହିତ ସମୟ ସହିତ ବିକଶିତ ହୋଇପାରେ |
ନବୀକରଣ ଯୋଗ୍ୟ ସମ୍ପଦକୁ ଦ୍ବିଗୁଣିତ କରିବ ଭାରତ
ସୋଲାର ପ୍ୟାନେଲ ଲଗାଇଲେ ମିଳିବ ସବସିଡି