କୃଷକମାନେ ଚାଷରୁ ଭଲ ଲାଭ ପାଇବା ପାଇଁ ସରକାର ବେଳେବେଳେ ଅନେକ ଯୋଜନା ମାଧ୍ୟମରେ ଚାଷୀଙ୍କୁ ସାହାଯ୍ୟ କରିଛନ୍ତି ଏବଂ ବେଳେବେଳେ ସେମାନଙ୍କୁ ଯୋଜନା ମାଧ୍ୟମରେ ଆର୍ଥିକ ସାହାଯ୍ୟ ମଧ୍ୟ କରନ୍ତି | ଏହି କ୍ରମରେ ବର୍ତ୍ତମାନ ରାଜସ୍ଥାନ ସରକାର ରାଜ୍ୟର କୃଷକ ଭାଇମାନଙ୍କ ପାଇଁ ଏକ ନୂତନ ପଦକ୍ଷେପ ନେଇଛନ୍ତି ଯେଉଁଥିରେ ଅନେକ ଚାଷୀଙ୍କ ପାଇଁ ବିହନ ସୁବିଧା ଉପଲବ୍ଧ ହେବ।
ସୂଚନା ଅନୁଯାୟୀ ରାଜସ୍ଥାନ ସରକାର ରାଜ୍ୟର ପ୍ରାୟ ୮ ଲକ୍ଷ ଚାଷୀଙ୍କୁ ହାଇବ୍ରିଡ ମିଲେଟ ବିହନ ମିନିକିଟ ଯୋଗାଇବାକୁ ଯାଉଛନ୍ତି । ସରକାର ଏହାର ଅଫିସିଆଲ୍ ସାଇଟ୍ dipr.rajasthan.gov.in ପୋର୍ଟାଲରେ ମଧ୍ୟ ଏହି ସମ୍ବନ୍ଧୀୟ ସୂଚନାକୁ ଅଦ୍ୟତନ କରିଛନ୍ତି । ଯାହା ଦ୍ୱାରା ଚାଷୀ ଉପକୃତ ହେବେ l
ମିଳିଥିବା ସୂଚନା ଅନୁଯାୟୀ, ହାଇବ୍ରିଡ୍ ମିଲେଟ୍ ବିହନ ମିନିକେଟ୍ ରାଜ୍ୟର ପ୍ରାୟ ୮ ଲକ୍ଷ କ୍ଷୁଦ୍ର ଏବଂ ଉପକୂଳ ପ୍ରାନ୍ତର ଚାଷୀଙ୍କୁ ବଣ୍ଟନ କରାଯିବ । ଏହି ସମଗ୍ର କାର୍ଯ୍ୟର ମୂଲ୍ୟ ପ୍ରାୟ ୧୬ କୋଟି ଟଙ୍କା ହେବ ବୋଲି ଆକଳନ କରାଯାଇଛି । ଏହି କାରଣରୁ, ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ ଅଶୋକ ଗେହଲୋଟ୍ 2023-24 ବର୍ଷରେ ବିହନ କିଟ୍ ପାଇଁ ୧୬ କୋଟି ଟଙ୍କା ଆର୍ଥିକ ପ୍ରସ୍ତାବକୁ ଅନୁମୋଦନ କରିଛନ୍ତି । ଏଥିରେ କୃଷକ କଲ୍ୟାଣ ପାଣ୍ଠିରୁ 10 କୋଟି ଟଙ୍କା ଏବଂ ଜାତୀୟ ଖାଦ୍ୟ ସୁରକ୍ଷା ମିଶନ ପୁଷ୍ଟିକର ଖାଦ୍ୟରୁ 6 କୋଟି ଟଙ୍କା ଖର୍ଚ୍ଚ ହେବ । ଯାହାଦ୍ୱାରା ରାଜ୍ୟରେ କୃଷକମାନଙ୍କୁ ମଞ୍ଜି ସମ୍ବନ୍ଧୀୟ କୌଣସି ପ୍ରକାରର ସମସ୍ୟାର ସମ୍ମୁଖୀନ ହେବାକୁ ପଡ଼ିବ ନାହିଁ ଏବଂ ରାଜ୍ୟର କୃଷକମାନେ ଆତ୍ମନିର୍ଭରଶୀଳ ହୋଇପାରିବେ ଏବଂ ସଙ୍ଗେ ସଙ୍ଗେ ରାଜ୍ୟ କୃଷି କ୍ଷେତ୍ରରେ ଅନ୍ୟ ରାଜ୍ୟମାନଙ୍କୁ ଏଥିରେ ସାମିଲ କରିପାରିବେ l
ବ୍ୟାଖ୍ୟା କରନ୍ତୁ ଯେ ରାଜସ୍ଥାନ ମିଲେଟସ୍ ପ୍ରମୋସନ୍ ମିଶନ୍ ଅଧୀନରେ କମ୍ ଉତ୍ପାଦନ ସହିତ 15 ଟି ଜିଲ୍ଲାରେ ମିନିଟିକ୍ ବଣ୍ଟନ କରାଯିବ | ଯେଉଁଥିରେ ଅଜମେର, ବର୍ମର, ବିକାନେର, ଚରୁ, ହନୁମାନଗଡ, ଜୟପୁର, ଜୟସଲମେର, ଜାଲୋର, ଯୋଧପୁର, ନାଗପୁର, ପାଲି, ସିକର, ସାଇରୋହି ଏବଂ ଟନକ ଜିଲ୍ଲାର ନାମ ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ ରହିଛି | ଏହା ମଧ୍ୟ କୁହାଯାଉଛି ଯେ ହାଇବ୍ରିଡ ମିଲେଟ ବିହନ ମିନିକଟ ବଣ୍ଟନ ସମୟରେ କୌଣସି ପ୍ରକାର କଳାବଜାରୀ ମାର୍କେଟିଂ କରାଯିବ ନାହିଁ । ଯଦି କେହି ବିହନର କଳା ବଜାରୀ କରୁଥିବା ଦେଖିବାକୁ ମିଳେ, ତା’ହେଲେ ତାଙ୍କ ବିରୋଧରେ କଠୋର କାର୍ଯ୍ୟାନୁଷ୍ଠାନ ଗ୍ରହଣ କରାଯିବ। ଏହା ମଧ୍ୟ ସମ୍ଭବ ଯେ ତାଙ୍କ ଲାଇସେନ୍ସ ମଧ୍ୟ ବାତିଲ ହୋଇପାରେ |
ଭାରତର ଦାବି ଅନୁଯାୟୀ ମିଳିତ ଜାତିସଂଘ ୨୦୨୩କୁ 'ଅନ୍ତର୍ଜାତୀୟ ମିଲେଟ ବର୍ଷ'(International Year of Millet-2023) ଭାବରେ ଘୋଷଣା କରିଥିଲେ ଏବଂ ଭାରତର ଏହି ଚାହିଦାକୁ ବିଶ୍ୱ ପାଖାପାଖି ୭୨ଟି ଦେଶ ସମର୍ଥନ ଜଣାଇଥିଲେ । ୨୦୨୧ ମାର୍ଚ୍ଚରେ ଆୟୋଜିତ ମିଳିତ ଜାତିସଂଘର ସାଧାରଣ ବୈଠକରେ ଗ୍ରହଣ କରାଯାଇଥିବା ନିଷ୍ପତ୍ତି ଅନୁସାରେ ୨୦୨୩କୁ 'ଆନ୍ତର୍ଜାତୀୟ ମିଲେଟ୍ ବର୍ଷ' ଭାବରେ ଘୋଷଣା କରିବାକୁ ନିଷ୍ପତ୍ତି ନିଆଯାଇଛି। ମିଳିତ ଜାତିସଂଘର ଖାଦ୍ୟ ଏବଂ କୃଷି ସଂଗଠନ (FAO) କିଛି ଦିନ ପୂର୍ବରୁ ଇଟାଲୀର ରୋମରେ 'ଆନ୍ତର୍ଜାତୀୟ ବର୍ଷ ମିଲେଟ୍-୨୦୨୩ (IYM-2023)' ଆରମ୍ଭ କରିଛି ।
ଭାରତରେ ମୋତି ମିଲେଟ (ବାଜ୍ରା), ଫିଙ୍ଗର ମିଲେଟ (ରାଗି), ଫକ୍ସଟେଲ ମିଲେଟ (କାଙ୍ଗନି), ପ୍ରୋସୋ ମିଲେଟ (ବାରଗୁ), ସୋରିମ୍ (ଜୱାର), ଲିଟିଲ ମିଲେଟ (ସାମାଇ), କୋଡୋ ଇତ୍ୟାଦି ୬ ରୁ ୭ ପ୍ରକାରର ମିଲେଟ ଚାଷ କରାଯାଏ । FAO ତଥ୍ୟରେ ଦର୍ଶାଯାଇଛି ଯେ, ୨୦୨୦-୨୧ ମସିହାରେ ଭାରତ ୧୨ ନିୟୁତ ଟନ୍ କଠିନ ଶସ୍ୟ ବା ମୋଟା ଅନାଜ ଉତ୍ପାଦନ କରିଥିଲା ଏବଂ ୪୧ ପ୍ରତିଶତ ଅଂଶଧନ ସହ ଭାରତ ବିଶ୍ୱର ସବୁଠାରୁ ଅଧିକ ଉତ୍ପାଦକ ଦେଶ ଅଟେ। ପରିସଂଖ୍ୟାନରୁ ଏହା ମଧ୍ୟ ଦର୍ଶାଯାଇଛି ଯେ ଭାରତ ହେଉଛି ବିଶ୍ୱର ୫ମ ବୃହତ୍ତମ ଶସ୍ୟ ରପ୍ତାନକାରୀ ଦେଶ ।
୨୦୨୧-୨୨ରେ ଭାରତ ୬୪.୨୮ ମିଲିୟନ ଡ଼ଲାରର କଠିନ ଶସ୍ୟ ରପ୍ତାନି କରିଥିଲା ଯାହାକି ୨୦୨୦-୨୧ ବର୍ଷରେ ୫୯.୭୫ ମିଲିୟନ ଡ଼ଲାର ଥିଲା। ସମଗ୍ର ଏସିଆ ମହାଦେଶରେ କଠିନ ଶସ୍ୟ ଉତ୍ପାଦନରୁ ୮୦% ଉତ୍ପାଦନ ଭାରତ ଭାରତରେ ହଇଥାଏ । ଯଦି ଆମେ ଦେଶର ସବୁଠାରୁ ଅଧିକ ଶସ୍ୟ ଉତ୍ପାଦନ କରୁଥିବା ରାଜ୍ୟମାନଙ୍କ ବିଷୟରେ ଆଲୋଚନା କରିବା, ତେବେ ସେଗୁଡ଼ିକ ହେଉଛି ରାଜସ୍ଥାନ, ମହାରାଷ୍ଟ୍ର, କର୍ଣ୍ଣାଟକ, ଆନ୍ଧ୍ରପ୍ରଦେଶ, ହରିୟାଣା, ଉତ୍ତରପ୍ରଦେଶ, ବିହାର ଏବଂ ମଧ୍ୟପ୍ରଦେଶ ।