ଯେତେବେଳେ ଗ୍ରୀଷ୍ମ ଋତୁ ଚରମ ସୀମାରେ ଥାଏ, ସେତେବେଳେ ଶରୀରରେ ଥକ୍କାପଣ, ଚିଡ଼ିଚିଡ଼ା ଏବଂ ଡିହାଇଡ୍ରେସନ୍ ଭଳି ସମସ୍ୟା ବୃଦ୍ଧି ପାଏ। ଏପରି ସମୟରେ, ଶରୀରକୁ ଥଣ୍ଡା ରଖିବା ଏବଂ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ବଜାୟ ରଖିବା ପାଇଁ ପ୍ରାକୃତିକ ଔଷଧି ଏବଂ ମସଲାର ବ୍ୟବହାର ବହୁତ ଲାଭଦାୟକ। ଏହି ପ୍ରାକୃତିକ ଉପଚାରଗୁଡ଼ିକ ସାହାଯ୍ୟରେ ଆମେ କେବଳ ସତେଜ ଅନୁଭବ କରୁନାହୁଁ ବରଂ ଅନେକ ଶାରୀରିକ ସମସ୍ୟାରୁ ମଧ୍ୟ ଦୂରେଇ ରହିପାରିବା।
ଏଠାରେ ଆମେ କିଛି ବିଶେଷ ଔଷଧି ଏବଂ ମସଲା ବିଷୟରେ କହୁଛୁ ଯାହା ଗ୍ରୀଷ୍ମ ଋତୁରେ କେବଳ ଶରୀରକୁ ଥଣ୍ଡା କରେ ନାହିଁ ବରଂ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ଲାଭ ମଧ୍ୟ ପ୍ରଦାନ କରେ।
ମେଥି (Fenugreek - Trigonella foenum-graecum)
ଗ୍ରୀଷ୍ମ ଋତୁରେ ଥଣ୍ଡା ପ୍ରଭାବ ପାଇଁ ମେଥି ଦାନା ହେଉଛି ସର୍ବୋତ୍ତମ ପ୍ରାକୃତିକ ଉପଚାର ମଧ୍ୟରୁ ଗୋଟିଏ। ଏହି ମଞ୍ଜିଗୁଡ଼ିକ ଶରୀରର ତାପମାତ୍ରା ହ୍ରାସ କରିବାରେ ସାହାଯ୍ୟ କରେ। ଏହାର ଲାଭ ପାଇବା ପାଇଁ, କିଛି ମେଥି ଦାନା ରାତିସାରା ପାଣିରେ ବୁଡ଼ାଇ ରଖନ୍ତୁ ଏବଂ ପାଣିକୁ ଛାଣି ସକାଳେ ପିଅନ୍ତୁ। ଏହି ପଦ୍ଧତି ଶରୀରକୁ ଥଣ୍ଡା କରିଥାଏ ଏବଂ ପାଚନ ପ୍ରକ୍ରିୟାକୁ ମଧ୍ୟ ଶକ୍ତିଶାଳୀ କରିଥାଏ।
ମେଥି ଶରୀର ଭିତରେ ପ୍ରଦାହରୁ ମୁକ୍ତି ଦେବା ପାଇଁ ମଧ୍ୟ ଜଣାଶୁଣା, ଯାହାଦ୍ୱାରା ଶରୀରର ପ୍ରଦାହ ହ୍ରାସ ହୁଏ। ଥଣ୍ଡା ପ୍ରଭାବ ବ୍ୟତୀତ, ମେଥି ଦାନା ଆହୁରି ଅନେକ ଲାଭ ପ୍ରଦାନ କରେ। ଏହା ରକ୍ତରେ ଶର୍କରା ନିୟନ୍ତ୍ରଣ କରେ, କୋଲେଷ୍ଟ୍ରଲ ହ୍ରାସ କରେ ଏବଂ ମହିଳାମାନଙ୍କର ହରମୋନ ସନ୍ତୁଳନକୁ ଉନ୍ନତ କରିବାରେ ସାହାଯ୍ୟ କରେ। ଏଥିରେ ଥିବା ଫାଇବର ପେଟକୁ ଦୀର୍ଘ ସମୟ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ପୂର୍ଣ୍ଣ ଅନୁଭବ କରାଏ, ଯାହା ଓଜନ ହ୍ରାସ କରିବାରେ ସାହାଯ୍ୟ କରିପାରେ।
ମେଥି ଖାଦ୍ୟରେ ବ୍ୟବହୃତ ହୁଏ, ବିଶେଷକରି ଦକ୍ଷିଣ ଭାରତୀୟ ଖାଦ୍ୟରେ। ଉଦାହରଣ ସ୍ୱରୂପ, ମେଥି ପାଉଡରକୁ 'ପୁଲୁସୁ' ନାମକ ଖଟା ପନିପରିବାରେ ମିଶାଯାଏ ଏବଂ 'ମେଥି ମାଜିଗ' (ବଟରମିଲ୍କ)କୁ ମେଥି ଦାନା, ସୋରିଷ ଦାନା ଏବଂ କରୀ ପତ୍ର ସହିତ ଗୋଳାଇ ଦିଆଯାଏ। ଅଙ୍କୁରିତ ମେଥି ଦାନାକୁ ସାଲାଡରେ ମିଶାଇହେବ କିମ୍ବା ପନିପରିବାରେ ରାନ୍ଧି ଖାଇହେବ।
ପୁଦିନା (Mint - Mentha spicata)
ପୁଦିନା ଏକ ପାରମ୍ପରିକ ଶୀତଳ ଔଷଧି, ବିଶେଷକରି ଏଥିରେ ଥିବା ମେନ୍ଥଲ୍ ସ୍ତର ଯୋଗୁଁ। ମେନ୍ଥଲ୍ ଏକ ଉପାଦାନ ଯାହା ଚର୍ମ ଏବଂ ପାଟିରେ ଥଣ୍ଡା-ସମ୍ବେଦନଶୀଳ ରିସେପ୍ଟରଗୁଡ଼ିକୁ ସକ୍ରିୟ କରେ। ଯେତେବେଳେ ଏହି ରିସେପ୍ଟରଗୁଡ଼ିକ ସକ୍ରିୟ ହୁଅନ୍ତି, ସେମାନେ ଶରୀରର ପ୍ରକୃତ ତାପମାତ୍ରା ପରିବର୍ତ୍ତନ ନ ହେଲେ ମଧ୍ୟ ମସ୍ତିଷ୍କକୁ ଥଣ୍ଡା ଅନୁଭବ କରିବା ପାଇଁ ସଙ୍କେତ ପଠାନ୍ତି। ଏହି କାରଣରୁ, ଗ୍ରୀଷ୍ମ ଋତୁରେ ପାନୀୟ, ଚୁଇଙ୍ଗମ୍ ଏବଂ ମିଠାରେ ପୁଦିନା ବହୁଳ ଭାବରେ ବ୍ୟବହୃତ ହୁଏ।
ପୁଦିନାର ଶୀତଳତା କେବଳ ସ୍ୱାଦ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ସୀମିତ ନୁହେଁ। ଉଦାହରଣ ସ୍ୱରୂପ, ପୁଦିନା ଏବଂ କଞ୍ଚା ଆମ୍ବରୁ ତିଆରି 'ଆମ୍ବ ପଣା' ଗରମ ଦୂର କରିବା ପାଇଁ ଏକ ଅତ୍ୟନ୍ତ ପ୍ରଭାବଶାଳୀ ପାନୀୟ। କଞ୍ଚା ଆମ୍ବ ନିଜେ ଏକ ଥଣ୍ଡା ପ୍ରଭାବ ପକାଇଥାଏ କାରଣ ଏଥିରେ ଅଧିକ ଜଳୀୟ ଅଂଶ ଥାଏ ଏବଂ ଏହା ଇଲେକ୍ଟ୍ରୋଲାଇଟ୍ସରେ ଭରପୂର, ଯାହା ଶରୀରକୁ ହାଇଡ୍ରେଟ୍ ରଖେ ଏବଂ ଗରମ ଷ୍ଟ୍ରୋକକୁ ରୋକିଥାଏ। କଞ୍ଚା ଆମ୍ବରେ ପୋଟାସିୟମ ଏବଂ ମ୍ୟାଗ୍ନେସିୟମ ଭଳି ଖଣିଜ ପଦାର୍ଥ ମଧ୍ୟ ଥାଏ, ଯାହା ଶରୀରରେ ଡିହାଇଡ୍ରେସନ ଏବଂ ମାଂସପେଶୀ କ୍ରାମ୍ପକୁ ରୋକିଥାଏ। ଯେତେବେଳେ ପୁଦିନା ଏବଂ କଞ୍ଚା ଆମ୍ବକୁ ମିଶ୍ରଣ କରାଯାଏ, ଏହା କେବଳ ପାଚନ ଶକ୍ତିକୁ ଉନ୍ନତ କରେ ନାହିଁ ବରଂ ଗ୍ରୀଷ୍ମ ଋତୁରେ ଶରୀରକୁ ଆବଶ୍ୟକୀୟ ପୁଷ୍ଟିସାର ଏବଂ ରୋଗ ପ୍ରତିରୋଧକ ଶକ୍ତି ମଧ୍ୟ ପ୍ରଦାନ କରେ।
ପାନ ମଧୁରୀ/ପାନମହୁରି (Fennel - Foeniculum vulgare)
ପାନମହୁରି ହେଉଛି ଏକ ଶୀତଳ ପ୍ରକୃତିର ମସଲା ଯାହା ଶତାବ୍ଦୀ ଧରି ପାରମ୍ପରିକ ଚିକିତ୍ସାରେ ବ୍ୟବହୃତ ହୋଇଆସୁଛି। ପାନମହୁରିରେ 'ଆନେଥୋଲ୍' ନାମକ ଏକ ଅତ୍ୟାବଶ୍ୟକ ତେଲ ଥାଏ, ଯାହା ଶରୀରର ଉତ୍ତାପ ହ୍ରାସ କରିବାରେ ସାହାଯ୍ୟ କରେ। ଏହା ବ୍ୟତୀତ, ପାନମହୁରୀରେ ଉଚ୍ଚ ଫାଇବର ପରିମାଣ ଥାଏ, ଯାହା ଶରୀରରେ ପାଣି ଶୋଷଣ କରି ହାଇଡ୍ରେସନ୍ ବଜାୟ ରଖିବାରେ ସାହାଯ୍ୟ କରେ।
ପାନମହୁରୀରେ ଫ୍ଲାଭୋନଏଡ୍ସ ଏବଂ ଫେନୋଲିକ୍ ଯୌଗିକ ଭଳି ଆଣ୍ଟିଅକ୍ସିଡାଣ୍ଟ ମଧ୍ୟ ଥାଏ, ଯାହା ଶରୀରକୁ ଅକ୍ସିଡେଟିଭ୍ ଚାପରୁ ରକ୍ଷା କରେ। ପାଚନ ପାଇଁ ମଧ୍ୟ ପାନମହୁରି ବହୁତ ଲାଭଦାୟକ ବୋଲି ବିବେଚନା କରାଯାଏ। ଏହା ଗ୍ୟାସ୍, ପେଟ ଫୁଲିବା ଏବଂ ବଦହଜମି ଭଳି ସମସ୍ୟାରୁ ମୁକ୍ତି ଦେବାରେ ସାହାଯ୍ୟ କରେ। ପାନମହୁରୀରେ ପ୍ରଦାହ-ବିରୋଧୀ ଏବଂ ବ୍ୟାକ୍ଟେରିଆ-ପ୍ରତିରୋଧୀ ଗୁଣ ମଧ୍ୟ ଅଛି, ଯାହା ଶ୍ୱାସକ୍ରିୟାକୁ ସଫା କରିବାରେ ଏବଂ ଋତୁସ୍ରାବ ସମୟରେ କ୍ରାମକତା କମ କରିବାରେ ସାହାଯ୍ୟ କରେ।
ଗ୍ରୀଷ୍ମ ଋତୁରେ ଗୁଜୁରାଟରେ 'ଭାରିଆଲି ଶାରବତ' କିମ୍ବା 'ଫେନେଲ୍ ଶାରବତ' ଏକ ବହୁତ ଲୋକପ୍ରିୟ ଥଣ୍ଡା ପାନୀୟ। 'ମୁଖୱାସ' ଅର୍ଥାତ୍ ଖାଦ୍ୟ ପରେ ପିଆଯାଉଥିବା ମାଉଥ ଫ୍ରେଶନରରେ ମଧ୍ୟ ପାନମହୁରି ପ୍ରମୁଖ ଭାବରେ ବ୍ୟବହୃତ ହୁଏ। ଆପଣ ପାନମହୁରିକୁ ପେଷି ସାଲାଡରେ ମିଶାଇ ପାରିବେ କିମ୍ବା ଏହାକୁ ପନିପରିବା ଏବଂ ତରକାରୀରେ ମିଶାଇ ମଧ୍ୟ ଖାଇପାରିବେ, ଯାହା ଖାଦ୍ୟର ଥଣ୍ଡା ଏବଂ ସ୍ୱାଦ ଉଭୟକୁ ବୃଦ୍ଧି କରେ।
ଜିରା (Cumin - Cuminum cyminum)
ଜିରା ଏକ ସାମାନ୍ୟ ଥଣ୍ଡା ମସଲା ଯାହା ପାଚନ ପ୍ରକ୍ରିୟାକୁ ଉନ୍ନତ କରେ ଏବଂ ଶରୀରର ଉତ୍ତାପକୁ ସନ୍ତୁଳିତ କରେ। ଯଦିଓ ଜିରାକୁ ସାଧାରଣତଃ ଏକ ଗରମ ମସଲା ଭାବରେ ବିବେଚନା କରାଯାଏ, ଆୟୁର୍ବେଦରେ ଏହା ପିତ୍ତ ଦୋଷକୁ ସନ୍ତୁଳିତ କରେ ବୋଲି ବିଶ୍ୱାସ କରାଯାଏ, ଯାହା ଶରୀରର ଉତ୍ତାପ ଏବଂ ପ୍ରଦାହ ସହିତ ଜଡିତ। ଗ୍ୟାସ୍, ବଦହଜମୀ ଏବଂ ଏସିଡିଟି ଭଳି ପାଚନ ସମସ୍ୟାରୁ ମୁକ୍ତି ଦେବାରେ ଜିରା ବହୁତ ପ୍ରଭାବଶାଳୀ, ତେଣୁ ଏହାକୁ ଗ୍ରୀଷ୍ମ ଖାଦ୍ୟରେ ସାମିଲ କରିବା ପାଇଁ ଏକ ଉତ୍ତମ ବିକଳ୍ପ।
ଜିରାର ଥଣ୍ଡାକାରୀ ଲାଭ ପାଇବାର ଏକ ସହଜ ଉପାୟ: ପାଣିରେ ଏକ ଚାମଚ ଜିରା ଫୁଟାନ୍ତୁ, ଏହାକୁ ଥଣ୍ଡା ହେବାକୁ ଦିଅନ୍ତୁ ଏବଂ ଦିନସାରା ଏହାକୁ ଧୀରେ ଧୀରେ ପିଅନ୍ତୁ। ଏହା ଶରୀରକୁ ଥଣ୍ଡା କରିଥାଏ ଏବଂ ପାଚନକ୍ରିୟା ମଧ୍ୟ ଉନ୍ନତ କରିଥାଏ। ଜିରାକୁ ପନିପରିବା, ଡାଲି, ରାଇତା କିମ୍ବା ବଟର ମିଲ୍କ ସହିତ ମିଶାଇ ମଧ୍ୟ ଖାଇହେବ, ଯାହା ଏହାକୁ ଅଧିକ ସ୍ୱାଦିଷ୍ଟ ଏବଂ ଥଣ୍ଡା କରିଥାଏ। ଭଜା ଜିରାକୁ ମହୁ ସହିତ ମିଶାଇ ଖାଇବା ଦ୍ୱାରା ଶ୍ୱାସକ୍ରିୟା ସମସ୍ୟା, କଫ ଏବଂ ଥଣ୍ଡାରୁ ମଧ୍ୟ ମୁକ୍ତି ମିଳିଥାଏ।
ଅଳେଇଚ (Cardamom - Elettaria cardamomum)
ଅଳେଇଚ ଏକ ମିଠା ଏବଂ ସୁଗନ୍ଧିତ ମସଲା ଯାହା ଖାଦ୍ୟ ଏବଂ ପାନୀୟରେ ସ୍ୱାଦ ଏବଂ ଶୀତଳତା ଉଭୟ ଯୋଗ କରିବା ପାଇଁ ବହୁତ ପସନ୍ଦ କରାଯାଏ। ଏହା ଶରୀରକୁ ବିଷମୁକ୍ତ କରିବାରେ ସାହାଯ୍ୟ କରେ ଅର୍ଥାତ୍ ଏହାକୁ ଭିତରୁ ସଫା କରେ। ଗ୍ରୀଷ୍ମ ଋତୁରେ ହେଉଥିବା ସମସ୍ତ ସମସ୍ୟା ଯେପରିକି ବଦହଜମି, ପେଟ ପୋଡ଼ିବା ଏବଂ ବାନ୍ତି ଭଳି ଅନୁଭବ ପାଇଁ ଅଳେଇଚ ବହୁତ ଲାଭଦାୟକ।
ଆୟୁର୍ବେଦରେ, ଅଳେଇଚକୁ 'ତ୍ରିଦୋଷିକ' ମସଲା କୁହାଯାଏ, ଅର୍ଥାତ୍, ଏହା ତିନୋଟି ଦୋଷ - ବାତ, ପିତ୍ତ ଏବଂ କଫକୁ ସନ୍ତୁଳିତ କରିବାରେ ସାହାଯ୍ୟ କରେ। ତେଣୁ ଏହାକୁ ସାମଗ୍ରିକ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ପାଇଁ ଭଲ ବୋଲି ବିବେଚନା କରାଯାଏ।
ଅଳେଇଚର ଶୀତଳତା ଗୁଣର ଅର୍ଥ ହେଉଛି ଏହା ଶ୍ୱାସକ୍ରିୟା ନଳୀରେ ଫୁଲା ଏବଂ ଜ୍ୱଳନକୁ ହ୍ରାସ କରେ, ଯାହା ଦ୍ୱାରା ଗଳା ଦରଜ, ଥଣ୍ଡା ଏବଂ ବନ୍ଦ ନାକ ଭଳି ସମସ୍ୟାରୁ ମୁକ୍ତି ମିଳିଥାଏ। ଏହାକୁ ସାଧାରଣତଃ ଚା, ମିଠା ଏବଂ ମାଉଥ ଫ୍ରେଶନରରେ ମିଶାଯାଏ। ଅଳେଇଚ ଏକ ବହୁମୁଖୀ ମସଲା ଯାହା ଗ୍ରୀଷ୍ମ ଋତୁରେ ଆପଣଙ୍କୁ ଥଣ୍ଡା ଏବଂ ସତେଜ ରଖିବାରେ ସାହାଯ୍ୟ କରେ।
ଧନିଆ (Coriandrum sativum)
ଧନିଆ ବିହନକୁ ଏହାର ଶୀତଳ ଗୁଣ ପାଇଁ ଆୟୁର୍ବେଦରେ ବହୁତ ମୂଲ୍ୟ ଦିଆଯାଇଛି। ଏହା ଶରୀରର ଉତ୍ତାପ କମାଇବାରେ ସାହାଯ୍ୟ କରେ, ବିଶେଷକରି ଗରମ ପାଗରେ। ଧନିଆ 'ପିତ୍ତ ଦୋଷ'କୁ ସନ୍ତୁଳିତ କରେ ଏବଂ ଶରୀରରେ ଶୀତଳତା ଏବଂ ଆରାମର ଭାବନା ସୃଷ୍ଟି କରେ, ଯାହା ଦ୍ଵାରା ସାମଗ୍ରିକ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟରେ ଉନ୍ନତି ଆଣେ। ଧନିଆ ମଞ୍ଜି ପାଚନ ଶକ୍ତିକୁ ଉନ୍ନତ କରିବା ପାଇଁ ମଧ୍ୟ ଜଣାଶୁଣା। ଏଗୁଡ଼ିକ ପାଚନ ହରମୋନକୁ ସକ୍ରିୟ କରେ ଏବଂ ପେଟର କାର୍ଯ୍ୟକାରିତାକୁ ଉନ୍ନତ କରେ, ଗ୍ୟାସ୍ ଏବଂ ବଦହଜମୀ ଭଳି ସମସ୍ୟାରୁ ମୁକ୍ତି ଦିଏ।
ଗ୍ରୀଷ୍ମ ଋତୁରେ, ଧନିଆ ବିହନକୁ ପାଣିରେ ଭିଜାଇ ଥଣ୍ଡା ପାଣି ପିଇବା ଏକ ବହୁତ ସତେଜ ପାନୀୟ। ଏହା ବ୍ୟତୀତ, ଧନିଆ ପ୍ରଦାହ କମ କରେ, ଆଲର୍ଜି ରୋକେ, ଶରୀରକୁ ବିଷମୁକ୍ତ କରେ, ଶୋଷ ମେଣ୍ଟେ, ଚର୍ମକୁ ସୁସ୍ଥ କରେ, ଏବଂ ଅନିଦ୍ରା ଏବଂ ଚିନ୍ତା ଭଳି ସମସ୍ୟାରୁ ମଧ୍ୟ ମୁକ୍ତି ଦିଏ।
ଉପସଂହାର:
ଗରମ ବଢ଼ିବା ସହିତ, ଶରୀରକୁ ପ୍ରାକୃତିକ ଭାବରେ ଥଣ୍ଡା କରିବାର ଆବଶ୍ୟକତା ମଧ୍ୟ ବଢ଼ିଯାଏ। ଏପରି ପରିସ୍ଥିତିରେ, ଭେଟିଭର (ଖୁସ୍), ମେଥି, ପୁଦିନା, ପାନମହୁରୀ, ଜିରା, ଧନିଆ ଏବଂ ଅଳେଇଚ ଭଳି ଔଷଧି ଏବଂ ମସଲା ବହୁତ ଉପଯୋଗୀ ପ୍ରମାଣିତ ହୁଏ। ଏଗୁଡ଼ିକ କେବଳ ଶରୀରକୁ ଥଣ୍ଡା ରଖେ ନାହିଁ, ବରଂ ଅନେକ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ଲାଭ ମଧ୍ୟ ପ୍ରଦାନ କରେ - ଯେପରିକି ପାଚନ ଶକ୍ତି ଉନ୍ନତ କରିବା, ପ୍ରଦାହ ହ୍ରାସ କରିବା, ହରମୋନ ସନ୍ତୁଳନ କରିବା ଏବଂ ଶରୀରକୁ ହାଇଡ୍ରେଟେଡ୍ ରଖିବା।
ଯଦି ଆପଣ ଆପଣଙ୍କର ଦୈନନ୍ଦିନ ଖାଦ୍ୟ କିମ୍ବା ପାନୀୟରେ ଏହି ଶୀତଳ ଔଷଧି ଏବଂ ମସଲା ସାମିଲ କରନ୍ତି, ତେବେ ଗ୍ରୀଷ୍ମ ଋତୁରେ ସତେଜତା ଏବଂ ଉତ୍ତମ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ବଜାୟ ରଖିବା ବହୁତ ସହଜ ହୋଇଯାଏ।
Read more