ଭାରତରେ ମଧୁମେହ ରୋଗର ପରିସର ବର୍ଷକୁ ବର୍ଷ ବୃଦ୍ଧି ପାଇବାରେ ଲାଗିଛି । ଏକ ସଂକ୍ରାମକ ରୋଗ ହୋଇନଥିଲେ ମଧ୍ୟ ଏହି ରୋଗ ବୃଦ୍ଧି କରିପାରେ ବିପଦ ସଙ୍କେତ ।ନିକଟରେ ହୋଇଥିବା ଏକ ରିପୋର୍ଟ ଚିନ୍ତାକୁ ଆହୁରି ବଢ଼ାଇ ଦେଇଛି। ଆଇସିଏମଆର ଏକ ରିପୋର୍ଟ ଅନୁସାରେ ଗତ ୪ ବର୍ଷ ମଧ୍ୟରେ ଦେଶରେ ମଧୁମେହ ରୋଗୀମାନଙ୍କ ସଂଖ୍ୟା ୪୪ ପ୍ରତିଶତ ବୃଦ୍ଧି ପାଇଛି । ମୋଟ ରୋଗୀଙ୍କ ସଂଖ୍ୟା ୮ ରୁ ୧୦ କୋଟିରୁ ଅଧିକ ହୋଇଛି। କେରଳ ଏବଂ ଗୋଆ ଭଳି ରାଜ୍ୟରେ ୨୫ ପ୍ରତିଶତରୁ ଅଧିକ ଲୋକ ମଧୁମେହ ରୋଗରେ ଆକ୍ରାନ୍ତ।
ଅନେକ ରାଜ୍ୟରେ ପ୍ରି-ଡାଇବେଟିସ୍ ରୋଗୀ ମଧ୍ୟ ବୃଦ୍ଧି ପାଉଛି। ଭାରତର ଜନସଂଖ୍ୟାର ପ୍ରାୟ ୧୫ ପ୍ରତିଶତ ପ୍ରି-ଡାଇବେଟିସ୍ ପର୍ଯ୍ୟାୟରେ ପ୍ରବେଶ କରିଛନ୍ତି। ଯେଉଁମାନେ ଶୀଘ୍ର ମଧୁମେହ ରୋଗୀ ହୋଇପାରନ୍ତି । ଏପରିକି ଉତ୍ତରପ୍ରଦେଶ ଭଳି ଏକ ରାଜ୍ୟରେ ୧୮ ପ୍ରତିଶତ ପ୍ରି-ଡାଇବେଟିସ୍ ରୋଗୀ ହୋଇସାରିଥିବାବେଳେ ଏଠାରେ ମଧୁମେହ ରୋଗୀଙ୍କ ସଂଖ୍ୟା ମାତ୍ର ୪ ପ୍ରତିଶତ ରହିଛି। ପରିସଂଖ୍ୟାନ କହୁଛି ଯେ ଏହି ରୋଗ ଦେଶର ଅନେକ ରାଜ୍ୟରେ ବ୍ୟାପିଛି। ବିଶେଷଜ୍ଞମାନେ ଆକଳନ କରିଛନ୍ତି ଯେ ଦେଶରେ ମଧୁମେହ ରୋଗୀମାନେ ବର୍ତ୍ତମାନ ଆହୁରି ଦ୍ରୁତ ଗତିରେ ବୃଦ୍ଧି ପାଇପାରିବେ ।
ସରକାର ଅନେକ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ ଚଳାଉଛନ୍ତି-
ମଧୁମେହ ରୋକିବା ପାଇଁ ସରକାର ଅନେକ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ ମଧ୍ୟ ଚଳାଉଛନ୍ତି। ମଧୁମେହ ରୋଗୀଙ୍କ ପାଇଁ ଭାରତ ସରକାର ମଧ୍ୟ ମଧୁମେହ ଆପ୍ ପ୍ରସ୍ତୁତ କରିଛନ୍ତି। ମଧୁମେହ ସମ୍ବନ୍ଧୀୟ ସୂଚନା ଜାତୀୟ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ପୋର୍ଟାଲ ମାଧ୍ୟମରେ ଲୋକଙ୍କ ପାଇଁ ଉପଲବ୍ଧ । ଅଣ-ଯୋଗାଯୋଗ ରୋଗ ନିୟନ୍ତ୍ରଣ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ ଅଧୀନରେ ସରକାରୀ ଡାକ୍ତରଖାନାଗୁଡ଼ିକରେ ମଧୁମେହ ରୋଗୀଙ୍କ ଯାଞ୍ଚ ମଧ୍ୟ ମାଗଣା ଅଟେ।ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ଏବଂ ପରିବାର କଲ୍ୟାଣ ବିଭାଗ, ଭାରତ ସରକାର ଜାତୀୟ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ମିଶନର ଏକ ଅଂଶ ଭାବରେ ମଧୁମେହ ରୋକିବା ପାଇଁ ଆର୍ଥିକ ସହାୟତା ପ୍ରଦାନ କରନ୍ତି।
ଆୟୁଷ୍ମାନ ଭାରତ ଯୋଜନା ଅଧୀନରେ ଦେଶର ସମସ୍ତ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ଏବଂ ସୁସ୍ଥତା କେନ୍ଦ୍ରରେ ୩୦ ବର୍ଷରୁ ଅଧିକ ଲୋକଙ୍କ ପାଇଁ ମାଗଣା ମଧୁମେହ ଯାଞ୍ଚ କରାଯାଇଥାଏ। NHM ଅଧୀନରେ, ଇନସୁଲିନ୍ ଏବଂ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ମଧୁମେହ ଔଷଧ ମଧୁମେହ ରୋଗୀଙ୍କୁ ମାଗଣାରେ ଦିଆଯାଏ । ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ଭାରତୀୟ ଜନ ଆୟୁଷୀ ଯୋଜନା ଅଧୀନରେ ମଧୁମେହ ଔଷଧ ମଧ୍ୟ କମ୍ ମୂଲ୍ୟରେ ଦିଆଯାଇଥାଏ ।୧୯୮୭ରେ ଜାତୀୟ ମଧୁମେହ ନିୟନ୍ତ୍ରଣ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ ମଧ୍ୟ ଆରମ୍ଭ କରାଯାଇଥିଲା। ଯାହା ଅଧୀନରେ ମଧୁମେହ ରୋକିବା ପାଇଁ ଅନେକ ରାଜ୍ୟକୁ ଅର୍ଥ ଆବଣ୍ଟନ କରାଯାଇଛି ।
ଅନେକ ରାଜ୍ୟରେ ପ୍ରି-ଡାଇବେଟିସ୍ ରୋଗୀ ମଧ୍ୟ ବୃଦ୍ଧି ପାଉଛି। ଭାରତର ଜନସଂଖ୍ୟାର ପ୍ରାୟ ୧୫ ପ୍ରତିଶତ ପ୍ରି-ଡାଇବେଟିସ୍ ପର୍ଯ୍ୟାୟରେ ପ୍ରବେଶ କରିଛନ୍ତି। ଯେଉଁମାନେ ଶୀଘ୍ର ମଧୁମେହ ରୋଗୀ ହୋଇପାରନ୍ତି । ଏପରିକି ଉତ୍ତରପ୍ରଦେଶ ଭଳି ଏକ ରାଜ୍ୟରେ ୧୮ ପ୍ରତିଶତ ପ୍ରି-ଡାଇବେଟିସ୍ ରୋଗୀ ହୋଇସାରିଥିବାବେଳେ ଏଠାରେ ମଧୁମେହ ରୋଗୀଙ୍କ ସଂଖ୍ୟା ମାତ୍ର ୪ ପ୍ରତିଶତ ରହିଛି। ପରିସଂଖ୍ୟାନ କହୁଛି ଯେ ଏହି ରୋଗ ଦେଶର ଅନେକ ରାଜ୍ୟରେ ବ୍ୟାପିଛି। ବିଶେଷଜ୍ଞମାନେ ଆକଳନ କରିଛନ୍ତି ଯେ ଦେଶରେ ମଧୁମେହ ରୋଗୀମାନେ ବର୍ତ୍ତମାନ ଆହୁରି ଦ୍ରୁତ ଗତିରେ ବୃଦ୍ଧି ପାଇପାରିବେ ।
ସରକାର ଅନେକ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ ଚଳାଉଛନ୍ତି-
ମଧୁମେହ ରୋକିବା ପାଇଁ ସରକାର ଅନେକ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ ମଧ୍ୟ ଚଳାଉଛନ୍ତି। ମଧୁମେହ ରୋଗୀଙ୍କ ପାଇଁ ଭାରତ ସରକାର ମଧ୍ୟ ମଧୁମେହ ଆପ୍ ପ୍ରସ୍ତୁତ କରିଛନ୍ତି। ମଧୁମେହ ସମ୍ବନ୍ଧୀୟ ସୂଚନା ଜାତୀୟ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ପୋର୍ଟାଲ ମାଧ୍ୟମରେ ଲୋକଙ୍କ ପାଇଁ ଉପଲବ୍ଧ । ଅଣ-ଯୋଗାଯୋଗ ରୋଗ ନିୟନ୍ତ୍ରଣ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ ଅଧୀନରେ ସରକାରୀ ଡାକ୍ତରଖାନାଗୁଡ଼ିକରେ ମଧୁମେହ ରୋଗୀଙ୍କ ଯାଞ୍ଚ ମଧ୍ୟ ମାଗଣା ଅଟେ।ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ଏବଂ ପରିବାର କଲ୍ୟାଣ ବିଭାଗ, ଭାରତ ସରକାର ଜାତୀୟ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ମିଶନର ଏକ ଅଂଶ ଭାବରେ ମଧୁମେହ ରୋକିବା ପାଇଁ ଆର୍ଥିକ ସହାୟତା ପ୍ରଦାନ କରନ୍ତି।
ଆୟୁଷ୍ମାନ ଭାରତ ଯୋଜନା ଅଧୀନରେ ଦେଶର ସମସ୍ତ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ଏବଂ ସୁସ୍ଥତା କେନ୍ଦ୍ରରେ ୩୦ ବର୍ଷରୁ ଅଧିକ ଲୋକଙ୍କ ପାଇଁ ମାଗଣା ମଧୁମେହ ଯାଞ୍ଚ କରାଯାଇଥାଏ। NHM ଅଧୀନରେ, ଇନସୁଲିନ୍ ଏବଂ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ମଧୁମେହ ଔଷଧ ମଧୁମେହ ରୋଗୀଙ୍କୁ ମାଗଣାରେ ଦିଆଯାଏ । ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ଭାରତୀୟ ଜନ ଆୟୁଷୀ ଯୋଜନା ଅଧୀନରେ ମଧୁମେହ ଔଷଧ ମଧ୍ୟ କମ୍ ମୂଲ୍ୟରେ ଦିଆଯାଇଥାଏ ।୧୯୮୭ରେ ଜାତୀୟ ମଧୁମେହ ନିୟନ୍ତ୍ରଣ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ ମଧ୍ୟ ଆରମ୍ଭ କରାଯାଇଥିଲା। ଯାହା ଅଧୀନରେ ମଧୁମେହ ରୋକିବା ପାଇଁ ଅନେକ ରାଜ୍ୟକୁ ଅର୍ଥ ଆବଣ୍ଟନ କରାଯାଇଛି ।
ଗତ କିଛି ବର୍ଷ ମଧ୍ୟରେ ଫାଷ୍ଟଫୁଡ ଲୋକପ୍ରିୟତା ଧିରେ ବୃଦ୍ଧି ପାଇବାରେ ଲାଗିଛି ଏବଂ ଜୀବନଶୈଳୀ ଆରାମଦାୟକ ହୋଇଯାଇଛି ।ମଧୁମେହ ବୃଦ୍ଧି ପାଇଁ ଏହା ହେଉଛି ସବୁଠାରୁ ବଡ଼ କାରଣ ।ଏଭଳି ପରିସ୍ଥିତିରେ ଲୋକଙ୍କୁ ସେମାନଙ୍କର ଖାଦ୍ୟ ଅଭ୍ୟାସ ଏବଂ ଜୀବନଶୈଳୀ ଠିକ୍ କରିବାକୁ ପଡିବ । ବିଶେଷ କରି ନିଜ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ବିଶେଷ ଯତ୍ନ ନେବା ଆବଶ୍ୟକ ।
ମଧୁମେହକୁ ନିୟନ୍ତ୍ରଣ କରିବା ପାଇଁ ଏକ ସନ୍ତୁଳିତ ଖାଦ୍ୟ ଗ୍ରହଣ କରିବା ଏବଂ ନିୟମିତ ବ୍ୟାୟାମ କରିବା ଅତ୍ୟନ୍ତ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ । ଏହି ରୋଗର ଲକ୍ଷଣ ଉପରେ ନଜର ରଖନ୍ତୁ । ଯଦି କୌଣସି ବ୍ୟକ୍ତିର ବାରମ୍ବାର ପରିସ୍ରା ହୁଏ, କ୍ଳାନ୍ତ ଅନୁଭବ କରୁଛି, ଯଦି ବାରମ୍ବାର ଭୋକ କମିବା କିମ୍ବା ଓଜନ ହ୍ରାସ ଭଳି ସମସ୍ୟା ଥାଏ, ତେବେ ତୁରନ୍ତ ଡାକ୍ତରଙ୍କ ପରାମର୍ଶ ନେବା ଉଚିତ୍ । ଏହି ସବୁ ମଧୁମେହର ଲକ୍ଷଣ । ସେମାନଙ୍କୁ ଦେଖିବାରେ ଅବହେଳା କରିବା ଉଚିତ୍ ନୁହେଁ ।