ୟୁରିଆ(urea) କ୍ଷେତ୍ରରେ ଆତ୍ମନିର୍ଭର ହେବାକୁ ଲକ୍ଷ ରଖିଛି ଭାରତ । ଏହି ଆଧାରରେ ନାନୋ ୟୁରିଆ(nano urea) ଉତ୍ପାଦନ ଉପରେ ଦେଶ ଏବେ ଅଧିକ ଗୁରୁତ୍ବ ଦେଉଛି । ଯଥା ଶୀଘ୍ର କେମିତି ନାନୋ ୟୁରିଆ(nano urea) ପ୍ରୟୋଗ ହେବ ଏ ଦିଗରେ କାର୍ଯ୍ୟ ଜୋରଶୋରରେ ଚାଲିଛି । ତେବେ ଏହାରି ମଧ୍ୟରେ ନାନୋ ୟୁରିଆ ପ୍ରୟୋଗ ନେଇ ଆବଶ୍ୟକୀୟ ଟ୍ରାଏଲ(fertiliser approval) ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ପୁରଣ ହୋଇନଥିବା ଚର୍ଚ୍ଚା ହେଉଥିଲା । ହେଲେ ସରକାର ଏହା ଉପରେ ପ୍ରତିକ୍ରିୟା ଦେଇଛନ୍ତି ।
ସରକାର କହିଛନ୍ତି ଯେ ICAR ଏବଂ ରାଜ୍ୟ ବିଶ୍ୱବିଦ୍ୟାଳୟରେ କୃଷି ବୈଜ୍ଞାନିକମାନଙ୍କ ମତାମତକୁ ଆଧାର କରି ନାନୋ ୟୁରିଆକୁ ସାମୟିକ ଭାବେ ଅନୁମୋଦନ କରାଯାଇଥିବାବେଳେ ପ୍ରକ୍ରିୟା ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ରୂପେ ପାଳନ କରାଯାଇଛି।
ଜୁନ୍ 2021ରେ, ସହଯୋଗୀ IFFCO ପାରମ୍ପାରିକ ୟୁରିଆର ବିକଳ୍ପ ଭାବରେ ତରଳ ଆକାରରେ ନାନୋ ୟୁରିଆ ଉତ୍ପାଦନ ଆରମ୍ଭ କରିଥିଲା । ଏହା ନାନୋ ୟୁରିଆ ଉତ୍ପାଦନ ପାଇଁ କାରଖାନା ସ୍ଥାପନ କରିଛି ଏବଂ ବଜାରରେ ବିକ୍ରି ହେଉଛି ।
ଏକ ବିବୃତ୍ତିରେ ରାସାୟନିକ ଏବଂ ସାର ମନ୍ତ୍ରଣାଳୟ କହିଛି, ଏହା ସ୍ପଷ୍ଟ ଯେ ସାର ନିୟନ୍ତ୍ରଣ ଅର୍ଡର (FCO), 1985 ଅନୁଯାୟୀ ବିଜ୍ଞପ୍ତି ପାଇଁ କୌଣସି ସାର ପଞ୍ଜିକରଣ ଦିଗରେ ସ୍ଥାପିତ ତଥା ବିଦ୍ୟମାନ ପ୍ରକ୍ରିୟା ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ଭାବରେ ପୁରଣ କରାଯାଇଛି । ଏହି ପ୍ରକ୍ରିୟା ଫାଷ୍ଟଟ୍ରାକ ହୋଇନାହିଁ ବୋଲି ମନ୍ତ୍ରଣାଳୟ ସ୍ପଷ୍ଟ କରିଛି ।
FCO, 1985 ଅଧୀନରେ ସାର ପ୍ରୟୋଗ ପାଇଁ ବିଦ୍ୟମାନ ପ୍ରଣାଳୀ ଉପରେ ଆଧାର କରି ନାନୋ ୟୁରିଆକୁ ଅସ୍ଥାୟୀ ଭାବରେ ସୂଚିତ କରାଯାଇଛି, ଯାହାକି କେବଳ ଦୁଇଟି ଋତୁରୁ ତଥ୍ୟ ଆବଶ୍ୟକ କରେ ।
ଭାରତୀୟ କୃଷି ଅନୁସନ୍ଧାନ ପରିଷଦ (ICAR) ଏବଂ ରାଜ୍ୟ କୃଷି ବିଶ୍ୱବିଦ୍ୟାଳୟର ବୈଜ୍ଞାନିକଙ୍କଠାରୁ ମିଳିଥିବା ରିପୋର୍ଟ ଏବଂ ମତାମତକୁ ଆଧାର କରି ନାନୋ ୟୁରିଆକୁ ଅସ୍ଥାୟୀ ଭାବରେ ସୂଚିତ କରାଯାଇଥିବା କେତେକ ରିପୋର୍ଟରେ ସ୍ପଷ୍ଟୀକରଣ ଜାରି କରାଯାଇଛି। ମନ୍ତ୍ରଣାଳୟ କହିଛି ଯେ କେନ୍ଦ୍ରୀୟ ସାର କମିଟି (CFC), କୃଷି ଏବଂ କୃଷକ କଲ୍ୟାଣ ମନ୍ତ୍ରଣାଳୟ ମଧ୍ୟ ତଥ୍ୟ ଉପରେ ଆଧାର କରି ନାନୋ ୟୁରିଆକୁ ସୁପାରିଶ କରିଛି । ଏଥିସହ ବାୟୋଟେକ୍ନୋଲୋଜି ବିଭାଗକୁ ସୁରକ୍ଷା ଏବଂ ଜୈବ ନିରାପତ୍ତା ପ୍ରସଙ୍ଗ ପାଇଁ ମଧ୍ୟ ରେଫର୍ କରାଯାଇଛି।
ମନ୍ତ୍ରଣାଳୟ କହିଛି ଯେ ଫଳପ୍ରଦତା, ଜୈବ ନିରାପତ୍ତା ଉପରେ ସନ୍ତୁଷ୍ଟ ହେବା ପରେ ହିଁ ନାନୋ ୟୁରିଆକୁ ନାନୋ ସାରର ପୃଥକ ଶ୍ରେଣୀ ଭାବରେ ଏଫସିଓ ଅଧୀନରେ ଅଣାଯାଇଛି । ସରକାର କହିଛନ୍ତି ଯେ ଏହି ତଥ୍ୟ କେବଳ ଦୁଇଟି ଋତୁରେ ସୀମିତ ନୁହେଁ ଏବଂ ଅନୁସନ୍ଧାନ ସହିତ ଚାରି ତୁରୁ ଅଧିକ ସମୟ ଧରି ଚାଷ ଜମି ପରୀକ୍ଷା ଜାରି ରହିଛି । 2019-20 ଫସଲ ବର୍ଷ (ଜୁଲାଇ-ଜୁନ୍) ଠାରୁ ପ୍ରାୟ 11,598 ପରୀକ୍ଷଣ ହୋଇଛି ।
ମୃତ୍ତିକାର ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ତଥା ଉର୍ବରତା ସ୍ଥିତିକୁ କୌଣସି କ୍ଷତି ନ ପହଞ୍ଚାଇ କ୍ରମାଗତ ଫଳାଫଳ ରେକର୍ଡ କରାଯାଇଛି ବୋଲି ବିବୃତ୍ତିରେ କୁହାଯାଇଛି । ନାନୋ ୟୁରିଆର ମୂଲ୍ୟାଙ୍କନ ପାଇଁ ମନ୍ତ୍ରଣାଳୟ କହିଛି ଯେ ଆଇସିଏଆର ଗବେଷଣା ପ୍ରତିଷ୍ଠାନ ଏବଂ ରାଜ୍ୟ କୃଷି ବିଶ୍ୱବିଦ୍ୟାଳୟଗୁଡ଼ିକ ନାନୋ ୟୁରିଆ ପରୀକ୍ଷଣର ଅଗ୍ରଭାଗରେ ଅଛନ୍ତି। ଫସଲ ଉତ୍ପାଦନ ସହିତ ଜଡିତ ବିଭିନ୍ନ ଦିଗ; ସାରର ମାତ୍ରା ହ୍ରାସ, କୃଷକଙ୍କ ଲାଭକୁ ଏହି ପରୀକ୍ଷଣ ମାଧ୍ୟମରେ ସମାଧାନ କରାଯାଇଛି ବୋଲି ଏଥିରେ ଦର୍ଶାଯାଇଛି।
ସାର ସଙ୍କଟ ଅଭିଯୋଗ ମଧ୍ୟରେ ମନ୍ତ୍ରୀଙ୍କ ପ୍ରତିକ୍ରିୟା, ଡିସେମ୍ବର ଯାଏଁ ଉପଲବ୍ଧ ରହିବ 275 ଲକ୍ଷ ଟନ ୟୁରିଆ