ରଥଯାତ୍ରା (Rath Yatra)ରେ ରେଳବାଇ ଜ୍ୟାକଗୁଡ଼ିକ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ଭୂମିକା ନିର୍ବାହ କରୁଥିବା ବେଳେ ଏହା ରେଳବାଇ ପାଇଁ ଏକ ଦିବ୍ୟ ସଂଯୋଗ। ଶ୍ରୀ ଜଗନ୍ନାଥ ମନ୍ଦିରରୁ ପ୍ରାୟ ୨୦୦ ମିଟର ଦୂରରେ ରଥଗୁଡ଼ିକ ନିର୍ମିତ ହୋଇଥାଏ। ମୁଖ୍ୟ ମନ୍ଦିର ସମ୍ମୁଖରେ ତିନୋଟି ରଥକୁ ସଠିକ ସ୍ଥାନରେ ରଖିବା ଅତ୍ୟନ୍ତ କଷ୍ଟକର କାର୍ଯ୍ୟ ଏବଂ ଏଥିପାଇଁ ବଡ଼ ବଡ଼ ରେଳବାଇ ଜ୍ୟାକ୍ ବ୍ୟବହାର କରାଯାଏ।
ରଥଯାତ୍ରା (Rath Yatra) ସମୟରେ, ରେଳ ବିଭାଗର ୪୦ ଜଣ କର୍ମଚାରୀଙ୍କ ଏକ ଦଳ ସମସ୍ତ ମରାମତି ଉପକରଣ ସହିତ ଦୁଇଟି ଟ୍ରକରେ ରଥଗୁଡ଼ିକୁ ଅନୁସରଣ କରନ୍ତି। ପ୍ରଚଳିତ ପରମ୍ପରା ଅନୁଯାୟୀ, ରଥଗୁଡ଼ିକ ଆଗକୁ ବଢ଼ିବା ପରେ ପଛକୁ ହଟନ୍ତି ନାହିଁ। ତେଣୁ, ରଥଗୁଡ଼ିକୁ ସୁଗମ ଭାବରେ ଚଳାଇବାରେ ରେଳ କର୍ମଚାରୀଙ୍କ ଭୂମିକା ଆହୁରି ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ହୋଇଯାଏ।
କେତେକ ଘଟଣାରେ, ରଥଗୁଡ଼ିକରେ ହୋଇଥିବା ଅତ୍ୟଧିକ କ୍ଷତିକୁ ମରାମତି କରିବା ପାଇଁ ଭୁବନେଶ୍ୱର (Bhubaneswar)ର ମଞ୍ଚେଶ୍ୱରରେ ଅବସ୍ଥିତ କାରଖାନାରୁ ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର ଲୁହା କ୍ଲାମ୍ପ ତିଆରି ହେବାର ଉଦାହରଣ ମଧ୍ୟ ଇତିହାସରେ ଲିପିବଦ୍ଧ ରହିଛି ।
ରେଳ ବିଭାଗ (railway department)ବିଶାଳ ରଥଗୁଡ଼ିକୁ ସେମାନଙ୍କର ନିର୍ମାଣ ସ୍ଥାନରୁ ମୁଖ୍ୟ ମନ୍ଦିର ଦ୍ୱାରକୁ ପରିବହନ କରିବା, ନିର୍ମାଣ କିମ୍ବା ଯାତ୍ରା ସମୟରେ ରଥଗୁଡ଼ିକର ହୋଇଥିବା କ୍ଷତିର ମରାମତି କରିବା, ରଥଗୁଡ଼ିକୁ ଦିଶାନିର୍ଦ୍ଦେଶ ପ୍ରଦାନ କରିବା, ରଥଗୁଡ଼ିକର ଦିଗ ପରିବର୍ତ୍ତନ କରିବା ଏବଂ ସେଗୁଡ଼ିକୁ ସ୍ଥାନାନ୍ତର କରିବା ଭଳି ସେବା ପ୍ରଦାନ କରିଥାଏ।
pib.gov.in