ଭାରତୀୟ ପରମ୍ପରାରେ ମୂଳା ଏକ ଜଣାଶୁଣା ପନିପରିବା। ମୂଳକୁ ଆମ ଦେଶରେ ଏହି ସବୁଜ ଶାଗ ସହିତ ରୂପାନ୍ତରିତ କାଣ୍ଡ ଖାଦ୍ୟ ଉପାଦାନ ଓ ଔଷଧିୟ ଗୁଣରେ ସମୃଦ୍ଧ। ଭାରତର ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରାନ୍ତରେ ମୂଳାର ବହୁବିଧ ପ୍ରଜାତି ପରିଲକ୍ଷିତ ହୁଏ। ଏଗୁଡ଼ିକର ଆକାର, ଆକୃତି, ରଙ୍ଗ ଓ ସ୍ୱାଦରେ ପାଥର୍କ୍ୟ ରହିଛି। ଆସନ୍ତୁ ଭାରତର ଶୀର୍ଷ ୧୦ଟି ମୂଳା ପ୍ରଜାତି ବିଷୟରେ ଆଲୋଚନା କରିବା:
୧. ଇଣ୍ଡିଆନ କାର୍ଲେ ମୂଳା (Indian Carrot Radish):
ଏହି ମୂଳା ପ୍ରଜାତିର ମୂଳ ଲମ୍ବା ଓ ଗାଢ଼ ଲାଲ ରଙ୍ଗର ହୋଇଥାଏ। ଏହାର ଆକାର ଗାଜରରେ ଭଳି ହୁଏ। ଏହା ଉତ୍ତର ଭାରତର ବିଭିନ୍ନ ରାଜ୍ୟରେ ଖୁବ୍ ଲୋକପ୍ରିୟ। ଇଣ୍ଡିଆନ କାର୍ଲେ ମୂଳା ଭିଟାମିନ ସି, ପଟାସିୟମ ଓ ଆଣ୍ଟିଅକ୍ସିଡେଣ୍ଟରେ ସମୃଦ୍ଧ।
୨. ଲାଲ ମୂଳା (Red Radish):
ଏହି ମୂଳା ପ୍ରଜାତିର ମୂଳ ଗୋଲାକାର ଆକୃତିର ଥାଏ ଓ ତା'ର ରଙ୍ଗ ଲାଲ ହୁଏ। ଏହା ସାରା ଭାରତରେ ଖୁବ୍ ଜନପ୍ରିୟ। ଲାଲ ମୂଳା ଖାଦ୍ୟ ଫାଇବର, ଭିଟାମିନ ସି ଓ ପଟାସିୟମରେ ସମୃଦ୍ଧ। ଏହା ରକ୍ତଚାପ ନିୟନ୍ତ୍ରଣ କରିବାରେ ସାହାଯ୍ୟ କରେ।
୩. ଧଳା ମୂଳା (White Radish):
ଏହି ପ୍ରଜାତିର ମୂଳା ଗୋଲାକାର ଆକୃତିର ଥାଏ ଓ ତା'ର ରଙ୍ଗ ଧଳା ହୁଏ। ଏହା ମୁଖ୍ୟତଃ ଉତ୍ତର ଭାରତରେ ପରିଲକ୍ଷିତ ହୁଏ। ଧଳା ମୂଳା ଭିଟାମିନ ସି, ଫଲିକ ଏସିଡ୍ ଓ ମାଙ୍ଗାନିଜରେ ସମୃଦ୍ଧ।
୪. ପର୍ପଲ ପ୍ଲମ ମୂଳା (Purple Plum Radish):
ଏହି ମୂଳା ପ୍ରଜାତିର ଆକାର କୋଳି ଚରା ପରି ହୁଏ ଓ ତା'ର ରଙ୍ଗ ବାଇଗଣି କଳା ହୁଏ। ଏହା ନାଇଟ୍ରେଟ୍ରେ ସମୃଦ୍ଧ ଏବଂ ଶରୀରରେ ରକ୍ତ ପ୍ରବାହ ବୃଦ୍ଧି କରିବାରେ ସାହାଯ୍ୟ କରେ। ପର୍ପଲ ପ୍ଲମ ମୂଳା ମୁଖ୍ୟତଃ ଦକ୍ଷିଣ ଭାରତରେ ପରିଲକ୍ଷିତ ହୁଏ।
୫. ସ୍ପାଇସ ମୂଳା (Spice Radish):
ଏହି ମୂଳା ପ୍ରଜାତିର ଆକାର ଗୋଲାକାର ହୁଏ ଓ ତା'ର ରଙ୍ଗ ଲାଲ ହୁଏ। ଏହା ଖାଇବା ପାଇଁ ତିକ୍ତ ସ୍ୱାଦ ଥାଏ। ସ୍ପାଇସ ମୂଳା ପାଚନଶକ୍ତି ବୃଦ୍ଧି କରିବାରେ ସାହାଯ୍ୟ କରେ। ଏହା ରାଜସ୍ଥାନ ଓ ଗୁଜୁରାଟରେ ଅଧିକ ପରିଲକ୍ଷିତ ହୁଏ।
୬. ବ୍ଲାକ ରାଡ଼ିସ୍ (Black Radish):
ଏହି ପ୍ରଜାତିର ମୂଳା ବଡ଼ ଆକାରର ହୁଏ ଓ ତାହାର ବାହାର ଅଂଶ କଳା ରଙ୍ଗର ଥାଏ। ଭିତରଟା କିନ୍ତୁ ଧଳା ରଙ୍ଗର ହୋଇଥାଏ। ବ୍ଲାକ ରାଡ଼ିସ୍ ପାଚନ ଶକ୍ତି ବୃଦ୍ଧି କରିବା ସହିତ ରକ୍ତଶୁଦ୍ଧିକରଣରେ ମଧ୍ୟ ସାହାଯ୍ୟ କରେ। ଏହା ମୁଖ୍ୟତଃ ଉତ୍ତର ଭାରତରେ ଚାଷ କରାଯାଏ।
୭. ଡ଼େଇସି ମୂଳା (Daisy Radish):
ଏହି ପ୍ରଜାତିର ମୂଳା ଅତ୍ୟନ୍ତ ଛୋଟ ଆକାରର ହୁଏ ଏବଂ ତାହାର ଆକୃତି ଫୁଲର ଆକାରରେ ଥାଏ। ଡ଼େଇସି ମୂଳାର ରଙ୍ଗ ଲାଲ ଥାଏ। ଏହା ସାଲାଦ୍ ପ୍ରସ୍ତୁତିରେ ବ୍ୟବହୃତ ହୋଇଥାଏ। ଏହା ଭିଟାମିନ ସି ଓ ଖାଦ୍ୟ ଫାଇବରରେ ସମୃଦ୍ଧ। ଡ଼େଇସି ମୂଳା ପଶ୍ଚିମ ବଙ୍ଗ ଓ ଅସାମରେ ଅଧିକ ପରିଲକ୍ଷିତ ହୁଏ।
୮. ଫାୟାର ମୂଳା (Fire Radish):
ଏହି ପ୍ରଜାତିର ମୂଳାର ଆକାର ଲମ୍ବା ଓ ଗାଢ଼ ଲାଲ ରଙ୍ଗର ହୁଏ। ଫାୟାର ମୂଳାର ସ୍ୱାଦ ଅତ୍ୟନ୍ତ ତିକ୍ତ ହୋଇଥାଏ। ଏହା ଶରୀରରେ ତାପମାତ୍ରା ବୃଦ୍ଧି କରିବାରେ ସାହାଯ୍ୟ କରେ। ଫାୟାର ମୂଳା ହାର୍ଟ ଡ଼ିଜିଜ୍ ବା ହୃଦଘାତ ପ୍ରତିରୋଧ କରିବାରେ ସାହାଯ୍ୟ କରେ। ଏହା ମୁଖ୍ୟତଃ ରାଜସ୍ଥାନ ଓ ଗୁଜୁରାଟରେ ପରିଲକ୍ଷିତ ହୁଏ।
୯. ରାଉଣ୍ଡ ବ୍ଲାକ ମୂଳା (Round Black Radish):
ଏହି ପ୍ରଜାତିର ମୂଳା ଗୋଲାକାର ଆକୃତିର ହୁଏ ଓ ତାହାର ରଙ୍ଗ କଳା ହୁଏ। ଏହା ଖାଇବାକୁ ଖୁବ୍ ସ୍ୱାଦିଷ୍ଟ ହୋଇଥାଏ। ରାଉଣ୍ଡ ବ୍ଲାକ ମୂଳା ଶରୀରରେ ରକ୍ତପ୍ରବାହ ବୃଦ୍ଧି କରିବାରେ ସାହାଯ୍ୟ କରେ। ଏହା ଉତ୍ତର ପ୍ରଦେଶ, ବିହାର ଓ ଝାରଖଣ୍ଡରେ ଅଧିକ ପରିଲକ୍ଷିତ ହୁଏ।
୧୦. ୱାଟର ମୂଳା (Water Radish):
ଏହି ମୂଳା ପ୍ରଜାତି ଜଳାଭୂମି ଅଞ୍ଚଳରେ ବଢ଼େ। ଏହାର ମୂଳ ଲମ୍ବା ଓ ପାତଳା ରହିଥାଏ। ୱାଟର ମୂଳାର ରଙ୍ଗ ଧଳା ହୁଏ। ଏହା ପାଚନ ଶକ୍ତି ବୃଦ୍ଧି କରିବା ସହିତ ଶରୀରରେ ଜଳ ସଞ୍ଚୟ କରିବାରେ ସାହାଯ୍ୟ କରେ। ୱାଟର ମୂଳା ମୁଖ୍ୟତଃ ଆସାମ ଓ ତ୍ରିପୁରାରେ ପରିଲକ୍ଷିତ ହୁଏ।
ଉପରୋକ୍ତ ବର୍ଣ୍ଣନାରେ ଭାରତର ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରାନ୍ତରେ ପରିଲକ୍ଷିତ ହେଉଥିବା ପ୍ରମୁଖ ମୂଳା ସମ୍ପର୍କରେ ଆପଣଙ୍କୁ ଜଣାଇଲୁ l ମୂଳା ସମ୍ପର୍କରେ ଅଧିକ ସୂଚନା ପାଇଁ ଆପଣ ଆମର ପୋର୍ଟାଲ ପରିଦର୍ଶନ କରିପାରିବେ l
ଅଧିକ ପଢ଼ନ୍ତୁ -