Profitable Farming: ଧାନ ଚାଷ ସହ କରନ୍ତୁ ମାଛ ଚାଷ

profitable fish farming for farmers, image source - pixeles

ଭାରତରେ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ଚାଷ ସହିତ ଧାନ ଚାଷ ହୋଇଥାଏ ଅଧିକ l ରିପୋର୍ଟ ଅନୁଯାୟୀ ସମଗ୍ର ଦେଶରେ ୩୬.୯୫ ନିୟୁତ ହେକ୍ଟରରେ ଧାନ ଚାଷ କରାଯାଏ l ଦେଶର ପ୍ରମୁଖ ଧାନ ଉତ୍ପାଦନକାରୀ ରାଜ୍ୟ ହେଉଛି ପଶ୍ଚିମବଙ୍ଗ, ଉତ୍ତରପ୍ରଦେଶ, ଆନ୍ଧ୍ରପ୍ରଦେଶ, ତେଲେଙ୍ଗାନା, ହରିୟାଣା, ପଞ୍ଜାବ, ବିହାର, ଛତିଶଗଡ, ଓଡିଶା, ଝାଡ଼ଖଣ୍ଡ ଏବଂ ତାମିଲନାଡୁ ।

ଅନେକ ଥର ଧାନ ଫସଲ ଅମଳ ପରେ କୃଷକମାନଙ୍କୁ ପରବର୍ତ୍ତୀ ଫସଲ ବୁଣିବା ପାଇଁ ବହୁତ ସମୟ ଅପେକ୍ଷା କରିବାକୁ ପଡେ l ଏଭଳି ପରିସ୍ଥିତିରେ, ଏହି ଆର୍ଟିକିଲରେ ଆମେ ଆପଣଙ୍କୁ ଏପରି ଏକ ପଦ୍ଧତି ବିଷୟରେ ଆଲୋଚନା କରିବୁ ଯେଉଁଥିରେ ଧାନ ଚାଷ କରୁଥିବା କୃଷକମାନେ ଦୁଇଗୁଣ ଲାଭ କରିପାରିବେ । ଚାଷର ଏହି ବିଶେଷ ପଦ୍ଧତିକୁ ମାଛ ସହ ଧାନ ଚାଷ କିମ୍ବା Fish-Rice Farming କୁହାଯାଏ l

ଧାନ ଚାଷ ଏବଂ ମତ୍ସ୍ୟ ଚାଷ ଅଧୀନରେ କୃଷକମାନେ ଏକାସାଙ୍ଗରେ ଧାନ ଚାଷ ଏବଂ ମାଛ ଚାଷ କରିପାରିବେ l ଚାଇନା, ବାଂଲାଦେଶ, ମଲେସିଆ, କୋରିଆ, ଇଣ୍ଡୋନେସିଆ, ଫିଲିପାଇନ୍ସ ଏବଂ ଥାଇଲ୍ୟାଣ୍ଡରେ ଏହି ପ୍ରକାର ଚାଷ ପ୍ରଚଳିତ l ଯଦିଓ ଏହି ଟେକ୍ନୋଲୋଜି ଭାରତରେ କମ୍ ପ୍ରଚଳିତ, ତଥାପି ଏହାକୁ ପ୍ରୋତ୍ସାହନ ଦିଆଯାଉଛି ସରକାରଙ୍କ ଦ୍ୱାରା l ଭାରତରେ ଝାଡ଼ଖଣ୍ଡ, ଛତିଶଗଡ ଏବଂ ଉତ୍ତରପ୍ରଦେଶ ସମେତ ଅନେକ କ୍ଷେତ୍ରରେ କୃଷକମାନେ ଧାନ ସହିତ ମାଛ ଚାଷ ମାଧ୍ୟମରେ ଦୁଇଗୁଣ ରୋଜଗାର କରୁଛନ୍ତି । କୃଷି ବୈଜ୍ଞାନିକଙ୍କ ସାହାଯ୍ୟରେ ସେମାନେ ଏହି ଚାଷରେ ଅଧିକ ଲାଭ ମଧ୍ୟ ପାଉଛନ୍ତି l

କେଉଁ ପ୍ରକାର ଚାଷ ସର୍ବୋତ୍ତମ ଅଟେ :-

ଏହି ପ୍ରକାର ଚାଷ ପାଇଁ, ନିମ୍ନମାନର ଜମି ଚୟନ କରାଯାଇଛି l କାରଣ ଖାଲୁଆ ବା  ତଳୁଆ ପ୍ରକାର କ୍ଷେତ୍ରରେ ଜଳ ସହଜରେ ଜମା ହୋଇଯାଏ l ଆହୁରି ମଧ୍ୟ, କ୍ଷେତ୍ର ପ୍ରସ୍ତୁତ କରିବାକୁ, କେବଳ ଜୈବିକ ସାର ଉପରେ ନିର୍ଭର କରିବା ଉଚିତ୍ l ସାଧାରଣତ ମଧ୍ୟମ ଗଠନ ସହିତ ସିଲ୍ଟ ମାଟି ସର୍ବୋତ୍ତମ ବୋଲି ବିବେଚନା କରାଯାଏ l

ମାଛସହ ଧାନ ଚାଷ କିପରି କରାଯାଏ ?

ଏହି କୌଶଳ ଅନୁଯାୟୀ ଧାନ ଫସଲ ପାଇଁ ଗଚ୍ଛିତ ପାଣିରେ ମାଛ ଚାଷ କରାଯାଏ l ମତ୍ସ୍ୟଜୀବୀମାନେ ଧାନ କ୍ଷେତରେ ଖାଇବାକୁ ପାଇଲେ, ମତ୍ସ୍ୟମାନଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ନିର୍ଗତ ବର୍ଜ୍ୟବସ୍ତୁ ଧାନ ଫସଲ ପାଇଁ ଜୈବିକ ସାର ଭାବରେ କାର୍ଯ୍ୟ କରିଥାଏ l ଏହି କାରଣରୁ ଫସଲ ଭଲ ଏବଂ ମାଛ ଚାଷ ମଧ୍ୟ ଭଲ କରାଯାଏ l ଏହିପରି କୃଷକମାନେ ହେକ୍ଟର ପିଛା ୧.୫ ରୁ ୧.୭ କିଲୋଗ୍ରାମର ମାଛ ଅମଳ ପାଇପାରିବେ l

ମାଛ-ଧାନ ଚାଷ କାହିଁକି ଭଲ ଓ ଲାଭଦାୟକ ?

ଧାନ କ୍ଷେତରେ ମାଛ ଚାଷ ହେତୁ ଫସଲରେ କ୍ଷତି ହେବାର ଆଶଙ୍କା ଅଳ୍ପ । ଧାନ କ୍ଷେତରେ, ମାଛଗୁଡିକ ପତଳା ଧାନ ପତ୍ର, ଅନ୍ୟ ତୃଣକ ଏବଂ କୀଟ ଖାଆନ୍ତି l ଏହା କେବଳ ଫସଲର ଗୁଣବତ୍ତା ବୃଦ୍ଧି କରେ ନାହିଁ ବରଂ ଧାନ ଉତ୍ପାଦନକୁ ମଧ୍ୟ ବଢ଼ାଇଥାଏ| ଆହୁରି ମଧ୍ୟ, ଏହି ଟେକ୍ନୋଲୋଜି ଜଳ ଏବଂ ଜମିର ଅର୍ଥନୈତିକ  ବ୍ୟବହାର ଉପରେ ମଧ୍ୟ ପ୍ରଭାବ କମ କରିଥାଏ l ଧାନ ଫସଲ ଅମଳ ପରେ କ୍ଷେତକୁ ପାଣିରେ ପୁରଣ କରି ମାଛ ଚାଷ କରାଯାଇପାରିବ l

ମାଛ-ଧାନ ଚାଷ କରିବା ସମୟରେ ଏହି ଜିନିଷଗୁଡ଼ିକୁ ଧ୍ୟାନରେ ରଖନ୍ତୁ :-

ଧାନ ସହିତ ମାଛ ପାଳିବାବେଳେ, ଏହା ମନେ ରଖିବା ଉଚିତ ଯେ ଜମିରେ ସର୍ବାଧିକ ଜଳ ଧାରଣ କ୍ଷମତା ରହିବା ଉଚିତ୍ l ମାଛ ଚାଷ ପାଇଁ କ୍ଷେତରେ ଜଳର ସଠିକ୍ ବ୍ୟବସ୍ଥା ଜରୁରୀ l ଏଥିରେ କୃଷକମାନେ ଏହି ପଦ୍ଧତିକୁ ବ୍ୟବହାର କରି ଚାଷ କାର୍ଯ୍ୟ କରିପାରିବେ ଯାହାକି ନିଜ କ୍ଷେତରେ ଏକ ନିଟ୍ ସୀମା ତିଆରି କରି ପାରିବେ, ଯାହାଫଳରେ କ୍ଷେତରେ ଜଳ ସ୍ଥିର ରହିବ ଏବଂ ମତ୍ସ୍ୟମାନେ ବାହାରକୁ ଯାଇ ପାରିବେ ନାହିଁ l ମାଛ ଚାଷ ପ୍ରଣାଳୀରେ ପକ୍ଷୀଙ୍କ ଉପରେ ଧ୍ୟାନ ଦେବା ଆବଶ୍ୟକ l ମନେରଖନ୍ତୁ ଯେ ଏହି ପଦ୍ଧତିରେ ମାଛ ଉତ୍ପାଦନ ପ୍ରଜାତି ଏବଂ ଏହାର ପରିଚାଳନା ଉପରେ ନିର୍ଭର କରେ l ଏହି ପ୍ରକାର ଚାଷ ଅର୍ଥନୈତିକ ଅଭିବୃଦ୍ଧି ଏବଂ ମାର୍ଜିତ ଏବଂ କ୍ଷୁଦ୍ର ଚାଷୀଙ୍କ ପ୍ରଗତିରେ ବିଶେଷ ଲାଭଦାୟକ ପ୍ରମାଣିତ ହୋଇପାରେ l

ଅଧିକ ପଢ଼ନ୍ତୁ

Pm Kisan: ଖୁବ ଶୀଘ୍ର ଆସିବ କିସ୍ତି ଟଙ୍କା

Drip Itrrigation: ଜଳସେଚନ ମେସିନ୍ ଉପରେ ସରକାରୀ ସବସିଡି