ସ୍ୱାଧୀନତାର ୭୫ବର୍ଷ ପୂର୍ତ୍ତି ଅବସରରେ ଦେଶ ପାଳୁଛି ଅମୃତ ମହୋତ୍ସବ । ଏହାରି ମଧ୍ୟରେ ‘ଜଳ ଜୀବନ ମିଶନ’ (Jal Jeevan Mission ) ୧୦କୋଟି ଗ୍ରାମୀଣ ପରିବାରକୁ ପାଇପ ଯୋଗେ ସ୍ୱଚ୍ଛ ଓ ନିରାପଦ ପାନୀୟ ଜଳ(drinking water through taps) ଯୋଗାଇ ଦେବା ଦିଗରେ ହାସଲ କରିଛି ଏକ ନୂଆ ମାଇଲଖୁଣ୍ଟ ।
୨୦୧୯ ଅଗଷ୍ଟ ୧୫ତାରିଖରେ ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ଶ୍ରୀ ନରେନ୍ଦ୍ର ମୋଦୀ ଲାଲ୍କିଲ୍ଲା ଉପରୁ ଏହି ଜଳଜୀବନ ମିଶନର ଆରମ୍ଭ ବିଷୟ ଘୋଷଣା କରିଥିଲେ । ସେତେବେଳେ ଦେଶର ଗ୍ରାମାଞ୍ଚଳରେ ମାତ୍ର ୩. ୨୩କୋଟି (୧୬.୯୦%) ପରିବାରକୁ ଟ୍ୟାପ୍ ଜଳର ସୁବିଧା ମିଳୁଥିଲା । ଯୋଜନା ଆରମ୍ଭର ତିନିବର୍ଷ ମଧ୍ୟରେ ଏବେ ୨୦୨୨ ଅଗଷ୍ଟ ୧୯ସୁଦ୍ଧା ୧୦କୋଟି ଗ୍ରାମାଞ୍ଚଳ ପରିବାରକୁ ଟ୍ୟାପ ଯୋଗେ ନିରାପଦ ଓ ସ୍ୱଚ୍ଛ ପାନୀୟ ଜଳଯୋଗାଇ ଦେବା ସମ୍ଭବ ହୋଇଛି ।
ଆଜିର ତାରିଖ ସୁଦ୍ଧା ଗୋଆ, ତେଲଙ୍ଗାନା ଓ ହରିଆଣା ରାଜ୍ୟ ଏବଂ ପୁଡୁଚେରୀ, ଦାଦ୍ରା ଓ ନଗର ହାବେଳୀ, ଡାମନ ଓ ଡିଉ ଏବଂ ଅଣ୍ଡାମାନ ନିକୋବର କେନ୍ଦ୍ରଶାସିତ ଅଞ୍ଚଳରେ ଶତ ପ୍ରତିଶତ ଗ୍ରାମୀଣ ପରିବାରକୁ ଟ୍ୟାପ ଯୋଗେ ପାନୀୟ ଜଳ ଯୋଗାଇ ଦିଆଯାଇଛି ।
ଏହା ବ୍ୟତୀତ ପଞ୍ଜାବରେ ଏହି ଜଳ ଯୋଗାଣ ୯୯.୯୩%, ଗୁଜରାଟରେ ୯୭.୦୩%, ବିହାରରେ ୯୫. ୫୧%, ହିମାଚଳ ପ୍ରଦେଶରେ ୯୪.୮୮%ରେ ପହଞ୍ଚିଛି ଶତ ପ୍ରତିଶତ ଲକ୍ଷ୍ୟ ହାସଲର ନିକଟତର ହୋଇଛି ।
୨୦୨୨ ଅଗଷ୍ଟ ସାତ ତାରିଖରେ ଗୋଆ, ଦାଦ୍ରା ଓ ନଗର ହାବେଳି, ଡାମନ ଓ ଡିଉରେ ସବୁ ଗ୍ରାମୀଣ ପରିବାରକୁ ଟ୍ୟାପ ଜଳ ଯୋଗାଇ ଦିଆଯାଇ “ହର ଘର୍ ଜଲ୍” ଯୋଜନାର ପ୍ରଥମ ସଫଳ ରାଜ୍ୟ ଓ କେନ୍ଦ୍ରଶାସିତ ଅଞ୍ଚଳର ପ୍ରମାଣପତ୍ର ପ୍ରଦାନ କରାଯାଇଛି । ଗ୍ରାମସଭା ଜରିଆରେ ଏସବୁ ରାଜ୍ୟ ଓ କେନ୍ଦ୍ରଶାସିତ ଅଞ୍ଚଳର ସବୁ ଗ୍ରାମାଞ୍ଚଳ ପରିବାର ଟ୍ୟାପ୍ ଯୋଗେ ନିୟମିତ ପର୍ଯ୍ୟାପ୍ତ ପରିମାଣର ସ୍ୱଚ୍ଛ ପାନୀୟ ଜଳ ପାଉଛନ୍ତି।
ଜଳଜୀବନ ମିଶନର ଲକ୍ଷ୍ୟ ହେଲା ଦେଶର ସବୁ ଗ୍ରାମୀଣ ପରିବାରକୁ ପର୍ଯ୍ୟାପ୍ତ ପରିମାଣର ନିରାପଦ ପାନୀୟ ଜଳ ଦୈନିକ ପାଇପ୍ ଯୋଗେ ଯୋଗାଇ ଦେବା । ଏହା ଏକ ଦୀର୍ଘ ମିଆଦି ଯୋଜନା ଏବଂ ସବୁ ଗ୍ରାମାଞ୍ଚଳ ଲୋକେ ଯେପରି ନିରାପଦ ଓ ସ୍ୱଚ୍ଛ ପାନୀୟ ଜଳ ନିୟମିତଭାବେ ପାଆନ୍ତି ତାହାକୁ ନିଶ୍ଚିତ କରିବାକୁ ସରକାର ଉଦ୍ୟମ କରୁଛନ୍ତି । କରୋନା ମହାମାରୀ ସମେତ ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରକାର ପ୍ରତିବନ୍ଧକ ଓ ଅସୁବିଧା ସତ୍ତ୍ୱେ ଦେଶର ସବୁ ରାଜ୍ୟ ଓ କେନ୍ଦ୍ରଶାସିତ ଅଞ୍ଚଳରେ ଏହି କାମ ନିରନ୍ତର ଚାଲିଛି । ବଣ, ଜଙ୍ଗଲ, ଅଗମ୍ୟ ଇଲାକା, ପାହାଡ ପର୍ବତ ଓ ପ୍ରତିକୂଳ ପାଗକୁ ଖାତିର ନ କରି ଏହି ମିଶନ ତାହାର ଲକ୍ଷ୍ୟ ପଥରେ ଆଗେଇ ଚାଲିଛି, ଲୋକଙ୍କୁ ନିରାପଦ ପାନୀୟ ଜଳ ଯୋଗାଇ ଦେବା ଲକ୍ଷ୍ୟରେ । ଯେଉଁଠି ଯୋଗାଯୋଗ ଓ ଗମନାଗମନର ସୁବିଧା ନାହିଁ ସେଠାରେ ହାତୀ, ଘୋଡା, ଓଟ, ଗଧ, ହେଲିକପ୍ଟର ଓ ଡଙ୍ଗା ସାହାଯ୍ୟରେ ପାଇପ୍ ଏବଂ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ଉପକରଣକୁ ପରିବହନ କରାଯାଉଛି ।
ଉଭୟ କେନ୍ଦ୍ର ଓ ରାଜ୍ୟ ସରକାରମାନଙ୍କ ନିରନ୍ତର ଉଦ୍ୟମ ଫଳରେ ଏହି ଯୋଜନାରେ ବର୍ତ୍ତମାନ ସୁଦ୍ଧା ଦେଶର ୮.୬୭ ଲକ୍ଷ (୮୪.୩୫%) ସ୍କୁଲ ଓ ୮.୯୬(୮୦.୩୪%) ଅଙ୍ଗନବାଡି କେନ୍ଦ୍ରକୁ ଟ୍ୟାପ ଯୋଗେ ପାଣି ଯୋଗାଇ ଦିଆଯାଇଛି । ଏହା ବ୍ୟତୀତ ଦେଶର ୧୧୭ ଆକାଂକ୍ଷୀ ଜିଲ୍ଲାରେ ଏହି ଯୋଜନା କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ ହେବା ବେଳକୁ ମାତ୍ର ୨୪. ୩୨ଲକ୍ଷ (୭.୫୭%) ପରିବାର ପାଖରେ ପାଇପ୍ ଜଳ ସୁବିଧା ଥିଲା । ଏବେ ସେ ସଂଖ୍ୟା ୧. ୫୪କୋଟି (୪୮.୦୦%)ରେ ପହଞ୍ଚିଛି । ତେଲଙ୍ଗାନାର ତିନିଟି ଆକାଂକ୍ଷୀ ଜିଲ୍ଲା ଯଥା ଆସିଫାବାଦ୍, ଭୂପଲପାଲି ଓ କୋଠଗୁଡେମ୍ ଏବଂ ପଞ୍ଜାବର ମୋଗା, ହରିଆଣାର ମେ ୱାଟ, ହିମାଚଳ ପ୍ରଦେଶର ଚାମ୍ବା ଆଦି ଆକାଂକ୍ଷୀ ଜିଲ୍ଲାରେ ଶତ ପ୍ରତିଶତ ଗ୍ରାମୀଣ ପରିବାର ଏବେ ଟ୍ୟାପ୍ ଯୋଗେ ପାନୀୟ ଜଳ ପାଉଛନ୍ତି ।
ଜଳଜୀବନ ମିଶନ ଦ୍ୱାରା ଗ୍ରାମାଞ୍ଚଳ ଜନତାଙ୍କ ସାମାଜିକ -ଆର୍ଥିକ ସ୍ଥିତି ଉପରେ ପ୍ରକାଣ୍ଡ ଅନୁକୂଳ ପ୍ରଭାବ ପଡିଛି। ଏହାଦ୍ୱାରା ଲୋକେ ବିଶେଷକରି ପରିବାରର ମହିଳା ଓ ଝିଅମାନେ ଦୈନିକ ପାନୀୟ ଜଳ ସଂଗ୍ରହର ଜଞ୍ଜାଳରୁ ମୁକ୍ତ ହୋଇଛନ୍ତି । ପୂର୍ବରୁ ସେମାନେ ହାଣ୍ଡି, ମାଠିଆ, ବାଲ୍ଟି ଆଦି ଧରି ବହୁ ଦୂରକୁ ଯାଇ ପାଣି ସଂଗ୍ରହ କରି ତାହାକୁ ଅତି କଷ୍ଟରେ ଘରକୁ ଆଣୁଥିଲେ । ଏବେ ସେମାନଙ୍କର ପିଇବା ପାଣି ସଂଗ୍ରହର ଜଞ୍ଜାଳ ଦୂର ହୋଇଥିବାରୁ ବଳୁଥିବା ସମୟକୁ ସେମାନେ ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରକାର ଆୟ ପନ୍ଥାରେ ବିନିଯୋଗ କରିପାରୁଛନ୍ତି । ସମୟ ପାଇବାରୁ ସେମାନେ ବିଭିନ୍ନ ଦକ୍ଷତା ବିକାଶ କାମ ଶିଖୁଛନ୍ତି ଏବଂ ପିଲାଙ୍କୁ ପାଠ ପଢାଉରେ ସାହାଯ୍ୟ କରୁଛନ୍ତି ।
ଦେଶର ସବୁ ଗ୍ରାମୀଣ ପରିବାରକୁ ନିରାପଦ ପାନୀୟ ଜଳଯୋଗାଣ ନିଶ୍ଚିତ କରିବା କେନ୍ଦ୍ର ସରକାରଙ୍କ ଏକ ଦୀର୍ଘ ମିଆଦି ଯୋଜନା । ଏଥିପାଇଁ ଉପଯୁକ୍ତ ଯୋଜନା, ରୂପାୟନ ଓ ବ୍ୟବସ୍ଥା କରାଯାଇଛି । ଜଳଯୋଗାଣ ପ୍ରକଳ୍ପକୁ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ଷମ କରିବା ଏବଂ ପାଇପ ଲାଇନର ରକ୍ଷଣାବେକ୍ଷଣ କରିବାକୁ ଉପଯୁକ୍ତ ନୀତି ପ୍ରସ୍ତୁତ କରାଯାଇ ଏଥିରେ ଗ୍ରାମ କମିଟିକୁ ନିୟୋଜିତ କରାଯାଉଛି । ଏଥି ପାଇଁ ମୋଟ ୫. ୦୮ ଲକ୍ଷ ଗ୍ରାମ ଜଳ ଓ ପରିମଳ କମିଟି/ ପାଣି ସମିତି ଗଠନ କରାଯାଇଛି । ଏହା ବ୍ୟତୀତ ୪. ୭୮ ଲକ୍ଷ ଭ୍ୟାପ୍ ପ୍ରସ୍ତତ କରାଯାଇ ତା’ ମାଧ୍ୟମରେ ଜଳ ଉତ୍ସ ଠାବ, ଏହାର ଜଳସ୍ତର ବୃଦ୍ଧି, ପରିତ୍ୟକ୍ତ ଜଳର ବିଶୋଧନ ଓ ପୁନଃ ବ୍ୟବହାର ତଥା ଗ୍ରାମ ଜଳଯୋଗାଣ ବ୍ୟବସ୍ଥାର ପରିଚାଳନା ତଥା ରକ୍ଷଣାବେକ୍ଷଣ କାମ ହାତକୁ ନିଆଯାଇଛି ।
ଏହି ଯୋଜନାରେ ଜଳର ମାନ ଉପରେ ସବୁଠୁ ଅଧି୍କ ଗୁରୁତ୍ୱ ଦିଆଯାଉଛି । ସେଥି ପାଇଁ ୨୦୭୦ ଜଳ ପରୀକ୍ଷା ଲାବରେଟୋରୀ ସ୍ଥାପନ କରାଯାଇଛି । ଆଜି ସୁଦ୍ଧା ଦେଶରେ ୪. ୫୧ ଲକ୍ଷ ଗ୍ରାମରେ ୬୪ଲକ୍ଷରୁ ଅଧିକ ଜଳର ମାନ ଏହି ଲାବରେଟୋରୀ ମାଧ୍ୟମରେ ପରୀକ୍ଷା କରାଯାଇଛି ।
ରାଜ୍ୟମାନଙ୍କରେ ଥିବା ଜଳ ମାନ ପରୀକ୍ଷା କେନ୍ଦ୍ରରେ ଲୋକେ ପାଣିର ନମୁନା ସ୍ୱଳ୍ପ ମୂଲ୍ୟରେ ପରୀକ୍ଷା କରିବାର ସୁଯୋଗ ମଧ୍ୟ ପାଇଛନ୍ତି । ଏହା ବ୍ୟତୀତ ଆଜି ସୁଦ୍ଧା ଦେଶର ୧୦. ୮ ଲକ୍ଷ ଗ୍ରାମୀଣ ମହିଳାଙ୍କୁ ଫିଲ୍ଡ ଟେଷ୍ଟିଂ କିଟ୍ସ ମାଧ୍ୟମରେ ଜଳର ମାନ ପରୀକ୍ଷା ତାଲିମ ପ୍ରଦାନ କରାଯାଇଛି । ଏହି ମହିଳାମାନେ ୧.୭ଲକ୍ଷ ଗାଁରେ କିଟ୍ ମାଧ୍ୟମରେ ୫୮ଲକ୍ଷ ଜଳ ନମୁନା ପରୀକ୍ଷା କରିଛନ୍ତି ।