ହୋଲି (Holi) ଆନନ୍ଦର ଉତ୍ସବ, ରଙ୍ଗର ପର୍ବ। ଏହା ସମସ୍ତଙ୍କ ଜୀବନରେ ଆନନ୍ଦ, ଉଲ୍ଲାସ ଓ ଖୁସି ଭରି ଦିଏ। କିନ୍ତୁ ହୋଲି ପାଇଁ ରଙ୍ଗ ବାଛିବା ସମୟରେ କିଛି ଗୁରୁତ୍ଵପୂର୍ଣ୍ଣ ବିଷୟକୁ ଧ୍ୟାନ ଦେବା ଆବଶ୍ୟକ। ଆପଣଙ୍କର ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ, ପରିବେଶ ଓ ପ୍ରାକୃତିକ ସମ୍ପଦ ଉପରେ ମଧ୍ୟ ରଙ୍ଗର ପ୍ରଭାବ ପଡ଼େ। ଗତ କିଛି ବର୍ଷ ମଧ୍ୟରେ ପ୍ରାକୃତିକ ରଙ୍ଗ ଉପରେ ଅଧିକ ଗୁରୁତ୍ଵ ଦିଆଯାଇଛି କାରଣ ଏଗୁଡ଼ିକ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ଓ ପରିବେଶ ପାଇଁ ଉପଯୁକ୍ତ। ଆସନ୍ତୁ ଏହି ବିଷୟ ଉପରେ ଆଲୋଚନା କରିବା।
ଆସନ୍ତୁ ଜାଣିବା ପ୍ରାକୃତିକ ରଙ୍ଗ କଣ ?
ପ୍ରାକୃତିକ ରଙ୍ଗ (natural color) କହିଲେ ସେଗୁଡ଼ିକୁ ବୁଝାଏ ଯାହା ପ୍ରାକୃତିକ ଉପାଦାନରୁ ପ୍ରସ୍ତୁତ ହୋଇଥାଏ । ଏଗୁଡ଼ିକ ବ୍ୟବହାର କଲେ ଆପଣ ପରିବେଶକୁ କୌଣସି କ୍ଷତି ନକରିବା ସହିତ ହୋଲିର ମଧ୍ୟ ମଜା ନେଇପାରିବେ। ଉଦାହରଣ ସ୍ୱରୂପ - କୁଙ୍କୁମ, ହଳଦୀ, ଲାଲ ଚୁନା, ନିମ୍ବ ପତ୍ର ରସ, ଚକଲେଟ ରଙ୍ଗ ଆଦି। ଏଗୁଡ଼ିକ ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ରୂପେ ପ୍ରାକୃତିକ ଓ ଜୈବିକ ଅଟେ ଏବଂ ମାନବ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ପାଇଁ କୌଣସି କ୍ଷତିକାରକ ପ୍ରଭାବ ନାହିଁ। ନକାରାତ୍ମକ ପରିଣାମ ନାହିଁ ବୋଲି ଏଗୁଡ଼ିକୁ ପ୍ରାକୃତିକ ଓ ସୁରକ୍ଷିତ କୁହାଯାଏ।
କୃତ୍ରିମ ରସାୟନିକ ରଙ୍ଗ କଣ?
ଯାହାକୁ ପ୍ରାକୃତିକ କୁହାଯାଏ ନାହିଁ, ତାହାକୁ କୃତ୍ରିମ କୁହାଯାଏ। କୃତ୍ରିମ ରସାୟନିକ ରଙ୍ଗର (artificial color) ନିର୍ମାଣ ହୁଏ ପ୍ରକ୍ରିୟାକରଣ ଦ୍ଵାରା। ଏଥିରେ ବିଭିନ୍ନ ରାସାୟନିକ ପଦାର୍ଥ ମିଶାଯାଏ। ଏଗୁଡ଼ିକ ପ୍ରଖର ରଙ୍ଗ ଓ କମ ଦାମ ଥିବାରୁ ବଜାରରେ ଅଧିକ ପ୍ରଚଳିତ। କିନ୍ତୁ ଏଗୁଡ଼ିକରେ କେତେକ କ୍ଷତିକାରକ ରାସାୟନିକ ପଦାର୍ଥ ମିଶ୍ରିତ ଥାଏ। କାରଣ ଏଗୁଡ଼ିକ ଲାଗିଗଲେ ଚାମଡ଼ା ଜାଳିବା, ଆଖିକୁ କ୍ଷତି ପହଞ୍ଚାଇପାରେ। ପ୍ରବଳ ଭାବେ ଗ୍ରହଣ କଲେ ଶ୍ୱାସକ୍ରିୟା ଜନିତ ସମସ୍ୟା ହୋଇପାରେ। ଏଗୁଡ଼ିକ ପରିବେଶକୁ ଅପରିସୀମିତ ଭାବେ କ୍ଷତିଗ୍ରସ୍ତ କରିପାରେ। ଗତ କିଛି ବର୍ଷ ଧରି କେନ୍ଦ୍ର ଓ ରାଜ୍ୟ ସରକାର ଏହି କୃତ୍ରିମ ରସାୟନିକ ରଙ୍ଗ ବ୍ୟବହାରକୁ ପ୍ରତିବନ୍ଧିତ କରୁଛନ୍ତି।
ପ୍ରାକୃତିକ ଓ କୃତ୍ରିମ ରଙ୍ଗ ମଧ୍ୟରେ ପ୍ରଭେଦ କିପରି ବୁଝିବା?
ପ୍ରାକୃତିକ ରଙ୍ଗ ନରମ ହୋଇଥାଏ ଏବଂ ତାହାର ପ୍ରଭାବ ଦୀର୍ଘସ୍ଥାୟୀ ହୋଇନଥାଏ। ଚାମଡ଼ାକୁ ଲାଗିଲେ ସହଜରେ ଅପସାରିତ ହୋଇଯାଇଥାଏ। ଯଦି ଘର୍ଷଣ କରାଯାଏ, ତେବେ ସେଗୁଡ଼ିକ କ୍ରମେ କମିଯାଇଥାଏ। କିନ୍ତୁ କୃତ୍ରିମ ରଙ୍ଗ ବେଶୀ କ୍ଷଣସ୍ଥାୟୀ ହୋଇଥାଏ। ଏଗୁଡ଼ିକ ଲାଗିଲେ ଚାମଡ଼ାରେ ଦାଗ ପଡ଼ିଯାଇଥାଏ। ଶରୀରକୁ କ୍ଷତି ପହଞ୍ଚାଇପାରେ। ଯଦି କୌଣସି ଜିନିଷ ଉପରେ କୃତ୍ରିମ ରଙ୍ଗ ଲାଗିଯାଏ, ତାହାକୁ ତେବେ ଏହାକୁ ଛଡ଼ାଇବା କଷ୍ଟ ହୋଇଥାଏ । ଏଥିପାଇଁ ପ୍ରଚୁର ପାଣି ଓ ସାବୁନ ବ୍ୟବହାର କରିବାକୁ ପଡ଼େ। ଏଗୁଡ଼ିକ ଗନ୍ଧଯୁକ୍ତ ହୋଇଥାଏ ଏବଂ ମିଶ୍ରଣ ଅସମାନ ହୋଇଥାଇପାରେ।
ପ୍ରାକୃତିକ ରଙ୍ଗ କିପରି ବାଛିବା?
ବଜାରରେ ଥିବା ରଙ୍ଗ ସାମଗ୍ରୀ ଉପରେ ଲେବଲ ଦେଖିବା ଉଚିତ। ଯଦି ଲେବଲରେ ପ୍ରାକୃତିକ ଲେଖାଥାଏ, ତେବେ ତାହା ସୁରକ୍ଷିତ। କିଛି ସମୟରେ ଲେବଲରେ ଉପାଦାନଗୁଡ଼ିକର ସୂଚୀ ମଧ୍ୟ ଥାଏ। ଯଦି ସେଗୁଡ଼ିକ କେବଳ ପ୍ରାକୃତିକ ଉତ୍ସରୁ ଆଣିଥାଏ, ତେବେ ଏଗୁଡ଼ିକୁ ବ୍ୟବହାର କରାଯାଇପାରେ। ପରିଚିତ କମ୍ପାନୀର ଉତ୍ପାଦ କିଣିବା ଭଲ କାରଣ ସେମାନେ ପ୍ରାୟତଃ ଗୁଣମାନ ବଜାୟ ରଖନ୍ତି।
ଗତ କିଛି ବର୍ଷ ମଧ୍ୟରେ ଜୈବିକ ପ୍ରାକୃତିକ ରଙ୍ଗ ଉପରେ ଅଧିକ ଗୁରୁତ୍ଵ ଦିଆଯାଇଛି। ଏଗୁଡ଼ିକ ଶରୀର ଓ ପରିବେଶ ପାଇଁ କୌଣସି କ୍ଷତିକାରକ ପ୍ରଭାବ ନାହିଁ। ଏଣୁ ହୋଲି ପାଳନ କରିବା ପାଇଁ ଜୈବିକ ରଙ୍ଗ ବ୍ୟବହାର କରିବା ଉଚିତ। ଆପଣ ନିଜେ ମଧ୍ୟ ଘରେ ଏହାକୁ ସହଜରେ ପ୍ରସ୍ତୁତ କରିପାରିବେ।