ଜିଏସ୍ଟି ପରିଷଦ(GST Council) ଦ୍ୱାରା ଏହାର ୪୭ ତମ ବୈଠକରେ କରା ଯାଇଥିବା ସୁପାରିସ ଗୁଡିକ ଅନୁଯାୟୀ ଜିଏସ୍ଟି ଦର(gst rate) ସହିତ ସମ୍ବନ୍ଧିତ ପରିବର୍ତନ ଆଜି, ୧୮ଜୁଲାଇ ୨୦୨୨ରୁ ଲାଗୁ ହୋଇ ଯାଇଛି । ଏମିତି ଏକ ପରିବର୍ତନ ପଞ୍ଜୀକୃତ ବ୍ରାଣ୍ଡ ଧାରଣ କରିବା ସମୟରେ ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ଦ୍ରବ୍ୟ ଗୁଡିକ ଉପରେ ଜିଏସ୍ଟି(gst) ଲାଗୁ ହେବା ପର ଠାରୁ ଆଗକୁ କରା ଯାଉଛି କିମ୍ବା ବ୍ରାଣ୍ଡ ଯାହା ସମ୍ବନ୍ଧରେ ‘ପୂର୍ବରୁ ପ୍ୟାକେଜ୍(pre-packaged) ଏବଂ ଲେବଲ୍ ହୋଇଥିବା’ ବେଳେ ଏମିତି ସାମଗ୍ରୀ ଗୁଡିକ ଉପରେ ଜିଏସ୍ଟି(gst) ଲାଗୁ କରା ଯିବା ଉପରେ ଅଦାଲତରେ ଏକ କାର୍ଯ୍ୟାନୁଷ୍ଠାନ ଯୋଗ୍ୟ ଦାବି କିମ୍ବା ଲାଗୁ କରିବା ଯୋଗ୍ୟ ଅଧିକାର ଉପଲବ୍ଧ ଅଟେ ।
ଏହି ପରିବର୍ତନର ପରିସର ଉପରେ ସ୍ପଷ୍ଟୀକରଣ ମାଗିଥିବା କିଛି ଆବେଦନ ପ୍ରାପ୍ତ ହୋଇଛି, ବିଶେଷ ରୂପରେ ଡାଲି, ଅଟା, ଶସ୍ୟ ଇତ୍ୟାଦି ଭଳି ଖାଦ୍ୟ ପଦାର୍ଥ ଗୁଡିକ ସମ୍ବନ୍ଧରେ (ଶୁଳ୍କର ଅଧ୍ୟାୟ ୧ ରୁ ୨୧ ଅଧୀନରେ ଆସୁଥିବା ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ସାମଗ୍ରୀ ସମୂହ), ଯେମିତିକି ଅଧିସୂଚନା ନଂ. ୬/୨୦୨୨ - କେନ୍ଦ୍ରୀୟ କର (ହାର) ଦିନାଙ୍କ ୧୩ ଜୁଲାଇ, ୨୦୨୨ ଏବଂ ଏସ୍ଜିଏସ୍ଟି ଏବଂ ଆଇଜିଏସ୍ଟି ନିମନ୍ତେ ସମ୍ବନ୍ଧିତ ଅଧିସୂଚନା ସମୂହ ଦ୍ୱାରା ସୂଚିତ କରା ଯାଇଛି ।
ଆଜି ଠାରୁ ଅର୍ଥାତ୍ ୧୮ ଜୁଲାଇ ୨୦୨୨ରୁ ଲାଗୁ ହୋଇଥିବା ପୂର୍ବରୁ ପ୍ୟାକେଜ୍ ଏବଂ ଲେବଲ୍ ହୋଇଥିବା ସାମଗ୍ରୀ ଉପରେ ଜିଏସ୍ଟି କର ସମ୍ବନ୍ଧରେ କିଛି ସନ୍ଦେହ/ ଅନୁସନ୍ଧିତ୍ସା ସୃଷ୍ଟି କରୁଥିବା ପ୍ରସଙ୍ଗ ଉପରେ ପ୍ରଶ୍ନ ଗୁଡିକୁ ସ୍ପଷ୍ଟ କରିବା ନିମନ୍ତେ ବାରମ୍ବାର ପଚରା ଯାଉଥିବା ପ୍ରଶ୍ନ (ଏଫ୍ଏକ୍ୟୁ) ନିମ୍ନରେ ପ୍ରଦାନ କରା ଯାଇଛି :
ପ୍ରଶ୍ନ: ୧୮ ଜୁଲାଇ, ୨୦୨୨ରୁ ପ୍ୟାକ୍ ହୋଇଥିବା ଏବଂ ଲେବଲ୍ ହୋଇଥିବା ଦ୍ରବ୍ୟ ଉପରେ କଣ ପରିବର୍ତନ କରା ଯାଇଛି?
ଉତ୍ତର : ୧୮ ଜୁଲାଇ, ୨୦୨୨ ପୂର୍ବରୁ, ଜିଏସ୍ଟି ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ଦ୍ରବ୍ୟ ଉପରେ ଲାଗୁ ହେଉଥିଲା, ଯେତେବେଳେ ସେଗୁଡିକୁ ଏକ ୟୁନିଟ୍ କଂଟେନର୍ରେ ରଖା ଯାଉଥିଲା ଏବଂ ତାହାର ଏକ ପଂଜୀକୃତ ବ୍ରାଣ୍ଡ ନାମ ରହୁଥିଲା କିମ୍ବା ତାହା ଏକ ବ୍ରାଣ୍ଡ ନାମ ଧାରଣ କରୁଥିଲା ଯାହା ସମ୍ବନ୍ଧରେ ଅଦାଲତରେ ଏକ କାର୍ଯ୍ୟାନୁଷ୍ଠାନ ଯୋଗ୍ୟ କିମ୍ବା ଲାଗୁ କରିବା ଯୋଗ୍ୟ ଅଧିକାର ଉପଲବ୍ଧ ହେଉଥିଲା । ୧୮ ଜୁଲାଇ ୨୦୨୨ରୁ, ଏହି ପ୍ରାବଧାନରେ ପରିବର୍ତନ ଆସିଛି ଏବଂ ଜିଏସ୍ଟିକୁ ଲିଗାଲ୍ ମେଟ୍ରୋଲୋଜି ନିୟମର ପ୍ରାବଧାନ ଗୁଡିକୁ ଆକର୍ଷିତ କରିବା ଭଳି ପୂର୍ବରୁ ପ୍ୟାକେଜ୍ ଏବଂ ଲେବଲ୍ ହୋଇଥିବା ଦ୍ରବ୍ୟର ଯୋଗାଣ ଉପରେ ଲାଗୁ କରା ଯାଇଛି, ଯାହା ସମ୍ପର୍କରେ ପର ପ୍ରଶ୍ନରେ ବ୍ୟାପକ ଭାବେ ଉଲ୍ଲେଖ କରା ଯାଇଛି ।
ଉଦାହରଣ ସ୍ୱରୂପ, ଡାଲି, ଶସ୍ୟ ଯେମିତିକି ଚାଉଳ, ଗହମ ଏବଂ ଅଟା, ଇତ୍ୟାଦି ଉପରେ ପ୍ରଥମେ ୫% ହାରରେ ଜିଏସ୍ଟି ଲାଗୁ ହେଉଥିଲା, ଯେତେବେଳେ ତାହା ବ୍ରାଣ୍ଡେଡ୍ ଏବଂ ୟୁନିଟ୍ କଂଟେନରରେ ପ୍ୟାକ୍ କରା ଯାଉଥିଲା (ଯେମିତି ଉପରେ ଉଲ୍ଲେଖ କରା ଯାଇଛି) । ୧୮.୦୭.୨୦୨୨ରୁ ଏହି ଦ୍ରବ୍ୟ ଗୁଡିକ ପୂର୍ବରୁ ପ୍ୟାକେଜ୍ ଏବଂ ଲେବଲ୍ ହେଲେ ଏହା ଉପରେ ଜିଏସ୍ଟି ଲାଗୁ ହେବ । ଏହା ସହିତ, କିଛି ଅନ୍ୟ ସାମଗ୍ରୀ ଯେମିତିକି ଦହି, ଲସି, ମୁଢ଼ି, ଇତ୍ୟାଦି ପ୍ୟାକ୍ ହୋଇଥିବା ଏବଂ ଲେବଲ୍ ହୋଇଥିବା ଦ୍ରବ୍ୟ ଉପରେ ୧୮ ଜୁଲାଇ ୨୦୨୨ରୁ ୫% ହାରରେ ଜିଏସ୍ଟି ଲାଗୁ ହେବ ।
ବାଧ୍ୟତାମୂଳକ ଭାବେ, ଏହି ବ୍ରାଣ୍ଡେଡ୍ ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ଦ୍ରବ୍ୟ ଗୁଡିକ ଉପରେ ପୂର୍ବରୁ ପ୍ୟାକେଜ୍ ଏବଂ ଲେବଲ୍ ହୋଇଥିବା ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ଦ୍ରବ୍ୟ ଉପରେ ଜିଏସ୍ଟି ଲାଗୁ ହେବାର ବିଧି ବିଧାନରେ ପରିବର୍ତନ ହୋଇଛି ।
ପ୍ରଶ୍ନ: ଡାଲି, ଶସ୍ୟ ଏବଂ ଅଟା ଭଳି ଖାଦ୍ୟ ପଦାର୍ଥ ଗୁଡିକ ଉପରେ ଜିଏସ୍ଟି ଲାଗୁ କରିବା ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟରେ ପୂର୍ବରୁ ପ୍ୟାକ୍ ଏବଂ ଲେବଲ୍ର ପରିସର କଣ?
ଉତ୍ତର: ଜିଏସ୍ଟିର ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ ଗୁଡିକ ନିମନ୍ତେ, ପୂର୍ବରୁ ପ୍ୟାକେଜ୍ ଏବଂ ଲେବଲ୍ ହେବାର ଅର୍ଥ ହେଉଛି ପୂର୍ବରୁ ପ୍ୟାକେଜ୍ ହୋଇଥିବା ସାମଗ୍ରୀ, ଯାହା ଲିଗାଲ୍ ମେଟ୍ରୋଲୋଜି ଆକ୍ଟ, ୨୦୦୯ର ଧାରା ୨ର କ୍ଲଜ୍ (୧) ରେ ଉଲ୍ଲେଖ ହୋଇଛି, ଯେଉଁଠାରେ ପ୍ୟାକେଜ୍ ହେଉଛି ପ୍ରି - ପ୍ୟାକେଜ୍ଡ ଦ୍ରବ୍ୟ । - ପ୍ୟାକ୍ କରା ଯାଇଥିବା, କିମ୍ବା ତାହା ଉପରେ ସୁରକ୍ଷିତ ଭାବରେ ଲଗା ଯାଇଥିବା ଏକ ଲେବଲ୍ ଲିଗାଲ ମେଟ୍ରୋଲୋଜି ନିୟମ ପ୍ରାବଧାନ ଅଧୀନରେ ଘୋଷଣା ଗୁଡିକୁ ବହନ କରିବା ଆବଶ୍ୟକ ଅଟେ ।
ଲିଗାଲ ମେଟ୍ରୋଲୋଜି ନିୟମର ଧାରା ୨ ର ଖଣ୍ଡ (୧)ରେ ନିମ୍ନ ଅନୁସାରେ ଉଲ୍ଲେଖ କରାଯାଇଛି :
(୧) ପୂର୍ବରୁ ପ୍ୟାକେଜ୍ ହୋଇଥିବା ଦ୍ରବ୍ୟର ଅର୍ଥ ହେଉଛି ଏକ ଏମିତି ଦ୍ରବ୍ୟ, ଯାହା କ୍ରେତାଙ୍କ ବିନା ଉପସ୍ଥିତିରେ କୌଣସି ବି ପ୍ରକାରର ପ୍ୟାକେଜ୍ କରା ଯାଇଥାଏ । ତାହା ସିଲ୍ ହେଉ ବା ନହେଉ, କିନ୍ତୁ ସେଥିରେ ପୂର୍ବ ନିହିତ ଉତ୍ପାଦର ପୂର୍ବ ନିର୍ଦ୍ଧାରିତ ମାତ୍ରା ରହିବ ।
ଏହି ଭଳି, ନିମ୍ନଲିଖିତ ଦୁଇ ବିଶେଷତା ସମ୍ପନ୍ନ ଏହି ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ସାମଗ୍ରୀର ଯୋଗାଣ ହେବ :
ଜିଏସ୍ଟିକୁ ଆକର୍ଷିତ କରିବ :
(କ) ଏହା ପୂର୍ବରୁ ପ୍ୟାକ୍ ହୋଇଥିବ; ତଥା
(ଖ) ଲିଗାଲ ମେଟ୍ରୋଲୋଜି ନିୟମ, ୨୦୦୯ (୨୦୧୦ର ୧) ଏବଂ ଏହା ଅନୁସାରେ ପ୍ରସ୍ତୁତ କରା ଯାଇଥିବା ନିୟମ ଗୁଡିକର ପ୍ରାବଧାନ ଅନୁସାରେ ଘୋଷଣା ଗୁଡିକୁ ବହନ କରିବା ଆବଶ୍ୟକ ଅଟେ ।
ଯଦିଓ, ଯଦି ଏହି ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ଦ୍ରବ୍ୟ ଗୁଡିକର ଯୋଗାଣ ଏଭଳି ପ୍ୟାକେଜ୍ରେ କରା ଯାଇଥାଏ ଯାହା ପାଇଁ ଲିଗାଲ୍ ମେଟ୍ରୋଲୋଜି ନିୟମ, ୨୦୦୯ (୨୦୧୦ର ୧) ଏବଂ ଏହା ଅନୁସାରେ ପ୍ରସ୍ତୁତ ନିୟମ ଗୁଡିକ ଅନୁସାରେ ଘୋଷଣା / ଅନୁପାଳନ କରିବାର ଆବଶ୍ୟକତା ନାହିଁ, ତେବେ ତାହାକୁ ପୂର୍ବରୁ ପ୍ୟାକେଜ୍ ଏବଂ ଲେବଲ ହୋଇଥିବା ନୁହେଁ ବୋଲି ଧରାଯିବ । ଜିଏସ୍ଟି କରର ପ୍ରୟୋଜନ ନିମନ୍ତେ ପୂର୍ବ - ପ୍ୟାକ୍ ଏବଂ ଲେବଲ୍ ବ୍ୟବସ୍ଥା କରା ଯାଇଛି ।
ପ୍ରଶ୍ନ: ଲିଗାଲ୍ ମେଟ୍ରୋଲୋଜି ଆକ୍ଟ ଏବଂ ଏହା ଅଧୀନରେ ପ୍ରସ୍ତୁତ ହୋଇଥିବା ନିୟମ ଗୁଡିକ ଅନୁସାରେ ପ୍ରଦାନ କରା ଯାଇଥିବା ବିଭିନ୍ନ କର ଛାଡକୁ ଧ୍ୟାନରେ ରଖି ଏହି କଭରେଜ୍ର ପରିସର କଣ?
ଉତ୍ତର: ଏଭଳି ଦ୍ରବ୍ୟ ଗୁଡିକ (ଖାଦ୍ୟ ପଦାର୍ଥ – ଡାଲି, ଶସ୍ୟ, ଅଟା ଇତ୍ୟାଦି) ନିମନ୍ତେ, ଲିଗାଲ୍ ମେଟ୍ରୋଲୋଜି (ପ୍ୟାକ୍ ହୋଇଥିବା ଦ୍ରବ୍ୟ) ନିୟମ, ୨୦୧୧ର ଅଧ୍ୟାୟ – ୨ ର ନିୟମ ୩ (କ) ରେ ୨୫ କିଲୋଗ୍ରାମ୍ରୁ ଅଧିକ ମାତ୍ରା ରହିଥିବା ସାମଗ୍ରୀ ଗୁଡିକର ପ୍ୟାକେଜ୍କୁ ନିର୍ଦ୍ଧାରିତ କରା ଯାଇଛି । ୨୫ ଲିଟର ନିମନ୍ତେ ନିୟମ ୬ ଅଧୀନରେ ଘୋଷଣା କରିବାର ଆବଶ୍ୟକତା ନାହିଁ । ସେହି ଅନୁସାରେ, ଜିଏସ୍ଟି ଏମିତି ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ଦ୍ରବ୍ୟ ଗୁଡିକ ଉପରେ ଲାଗୁ ହେବ ଯାହା ୨୫ କିଲୋଗ୍ରାମ୍ରୁ କମ୍ କିମ୍ବା ଏହା ସହିତ ସମାନ ମାତ୍ରା ଥିବା ଦ୍ରବ୍ୟର ପ୍ୟାକେଜ୍ରେ ପୂର୍ବରୁ ପ୍ୟାକ୍ କରା ଯାଇଥିବା ଦ୍ରବ୍ୟକୁ ଯୋଗାଣ କରା ଯାଇଥାଏ ।
ପ୍ରଶ୍ନ: କଣ ଜିଏସ୍ଟି ଏମିତି ପ୍ୟାକେଜ୍ ଉପରେ ଲାଗୁ ହେବ ଯେଉଁଥିରେ ଅନେକ ଖୁଚୁରା ପ୍ୟାକେଜ୍ ରହିଥାଏ । ଉଦାହରଣ ସ୍ୱରୂପ, ୧୦ କିଲୋ ଅଟାର ୧୦ଟି ଖୁଚୁରା ପ୍ୟାକ୍?
ଉତ୍ତର: ହଁ, ଯଦି ଅନ୍ତିମ ଉପଭୋକ୍ତାଙ୍କୁ ଖୁଚୁରା ବିକ୍ରି ନିମନ୍ତେ ଅନେକ ପ୍ୟାକେଜ୍, ଯେମିତିକି ୧୦ କିଲୋର ୧୦ଟି ପ୍ୟାକେଜ୍, ବଡ ପ୍ୟାକ୍ରେ ବିକ୍ରି କରା ଯାଇଥାଏ ତେବେ ଏଭଳି ଯୋଗାଣ ଉପରେ ଜିଏସ୍ଟି ଲାଗୁ ହେବ । ଏଭଳି ପ୍ୟାକେଜ୍ ନିର୍ମାତାଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ବିତରକଙ୍କ ମାଧ୍ୟମରେ ବିକ୍ରି କରା ଯାଇ ପାରିବ । ୧୦ କିଲୋର ଭିନ୍ନ ଭିନ୍ନ ପ୍ୟାକ୍ ଖୁଚୁରା ଉପଭୋକ୍ତାଙ୍କୁ ଅନ୍ତିମ ବିକ୍ରି ନିମନ୍ତେ ଅଟେ ।