ମିଲେଟ ଚାଷୀମାନଙ୍କ ପାଇଁ ଖୁସିଖବର କେନ୍ଦ୍ର ସରକାର ଯୋଗାଇବେ ପ୍ରୋତ୍ସାହନ

Center will concentrate on decentralised processing & marketing of millets

2023କୁ ମିଲେଟର ଆନ୍ତର୍ଜାତୀୟ ବର୍ଷ ଭାବାରେ ଘୋଷଣା କରିବା ପରେ କେନ୍ଦ୍ର ସରକାର ମିଲେଟ୍ସର ଉପକାରିତା ,ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ପ୍ରତି ଥିବା ଉପାଦେୟତା ସମ୍ପର୍କରେ ଲୋକମାନଙ୍କୁ ଅବଗତ କରିବା ସହିତ ମିଲେଟ୍ସ ଚାଷ ପାଇଁ ଚାଷୀମାନଙ୍କୁ ପ୍ରୋତ୍ସାହିତ କରିବା ,ଅଧିକ ସବସିଡ଼ି ପ୍ରଦାନ କରିବା ସହ ମିଲେଟ୍ସର ବିକେନ୍ଦ୍ରୀକରଣ ଏବଂ ପ୍ରକ୍ରିୟାକରଣ କିପରି ସୁଚାରୁ ରୂପେ ସମ୍ପାଦିତ ହୋଇପାରିବ ଏବଂ ମିଲେଟ୍ସ କିପରି ଚାଷ ଜମିରୁ ଲୋକଙ୍କର ଦୈନନ୍ଦିନ ଖାଦ୍ୟ ପ୍ଳେଟରେ ପହଁଚିପାରିବ (farm to plate) ସେଥିପାଇଁ ସରକାର ବହୁ ଯୋଜନା ପ୍ରଣୟନ କରିଛନ୍ତି l

କେନ୍ଦ୍ର ସରକାର ସ୍ଥାନୀୟ ସମ୍ପ୍ରଦାୟର ପାରମ୍ପାରିକ ଜ୍ଞାନ ପ୍ରଣାଳୀକୁ ମିଲେଟରେ ବିଶ୍ୱବିଦ୍ୟାଳୟର ବୈଜ୍ଞାନିକ ଜ୍ଞାନ ସହିତ ମିଶ୍ରଣ କରି ଖାଦ୍ୟ ନିରାପତ୍ତାକୁ ବିକେନ୍ଦ୍ରୀକରଣ କରିବାକୁ କାର୍ଯ୍ୟ କରିବେ ବୋଲି କେନ୍ଦ୍ର କୃଷି ଏବଂ କୃଷକ କଲ୍ୟାଣ ମନ୍ତ୍ରଣାଳୟର ସଚିବ ମନୋଜ ଅହୁଜା କହିଛନ୍ତି।28 ଟି ରାଜ୍ୟରୁ କୃଷକ, ନାଗରିକ ସମାଜ ସଦସ୍ୟ, ଅନୁସନ୍ଧାନକାରୀ ଏବଂ ସରକାରୀ ଅଧିକାରୀଙ୍କ ଏକ ସମାବେଶ 'ପିପୁଲ୍ସ କନଭେନସନ୍ ଅନ ମିଲେଟ୍ସ ଫର ମିଲିଯନ୍ସ ”(People’s Convention on Millets for Millions) ରେ ଭାଷଣ ଦେଇ କହିଥିଲେ ଯେ ମିଲେଟ ବ୍ୟବହାର କେବଳ ସହରର ଲୋକମାନଙ୍କ ପାଇଁ ନୁହଁ , ଗ୍ରାମୀଣ ସମ୍ପ୍ରଦାୟର ଅଧିବାସିମାନଙ୍କ ପାଇଁ ମଧ୍ୟ ଲାଭଦାୟକ ହେବ l                                                                  

ଖାଦ୍ୟ ନିରାପତ୍ତା ବର୍ତ୍ତମାନ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଆମ ଦେଶରେ ବହୁ ଭାବରେ କେନ୍ଦ୍ରୀଭୂତ ହୋଇଛି, କିନ୍ତୁ ଆଜି ଆମକୁ ଏକ ବିସ୍ତୃତ ବିକେନ୍ଦ୍ରୀକରଣ ବ୍ୟବସ୍ଥାର ଆବଶ୍ୟକତା ରହିଛି । ବେସରକାରୀ ପୁଞ୍ଜିକୁ ( private investments )  ଆକୃଷ୍ଟ କରିବା ପାଇଁ ବିକେନ୍ଦ୍ରୀକରଣ , ପ୍ରକ୍ରିୟାକରଣ ଏବଂ ମାର୍କେଟିଂ ଅର୍ଥନୈତିକ ଦୃଷ୍ଟିରୁ ସକ୍ଷମ ହେବା ଆବଶ୍ୟକ, ଯାହାଦ୍ୱାରା ‘ମିଲେଟ ମିକ୍ସି’ (ଏକ ଯନ୍ତ୍ର ଯାହା ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରକାରର ମିଲେଟଗୁଡିକର ଚୋପା ଅଲଗା dehusks କରିଥାଏ) ପରି ଉଦ୍ଭାବନ କରାଯାଇପାରିବ |

ଦୁଇ ଦିନିଆ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମରେ ପୁଷ୍ଟିହୀନତା, ବିହନ ଏବଂ ଉତ୍ପାଦନ ପ୍ରଣାଳୀ, ପ୍ରକ୍ରିୟାକରଣ ତଥା ବଜାର ଦାରକୁ ନିୟନ୍ତ୍ରଣ  କରିବା ପାଇଁ ପବ୍ଲିକ୍ ବିତରଣ ସିଷ୍ଟମ୍ ଏବଂ ଇଣ୍ଟିଗ୍ରେଟେଡ୍ ଶିଶୁ ବିକାଶ ସେବା ମାଧ୍ୟମରେ ମିଲେଟ୍କୁ ସାର୍ବଜନୀନ ଖାଦ୍ୟରେ ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ କରିବା ସହିତ ମିଲେଟ୍ସର ବିଭିନ୍ନ ଦିଗ ଉପରେ ଆଲୋଚନା କରାଯାଇଥିଲା।

ଅଧିବେଶନର ସମାପ୍ତିରେ ଏହି ଦିଗଗୁଡିକ ଉପରେ ଅନେକ ସୁପାରିଶ ପ୍ରଦାନ କରାଯାଇଥିଲା | ଏହି କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମରେ ନୀତି ଆୟୋଗର ସଦସ୍ୟ ତଥା ମୁଖ୍ୟ ଅତିଥି ରମେଶ ଚାନ୍ଦ ଜାତୀୟ ବର୍ଷାଜଳ କ୍ଷେତ୍ର ପ୍ରାଧିକରଣ ( National Rainfed Area Authority) କୁ ମିଲେଟ ପାଇଁ ଏକ ବିସ୍ତୃତ ଜ୍ଞାନ କୌଶଳ ପ୍ୟାକେଜ୍ ପ୍ରସ୍ତୁତି କରିବାକୁ ପରାମର୍ଶ ଦେଇଥିଲେ ।ସେ କହିଛନ୍ତି, “ମୁଖ୍ୟ ଖାଦ୍ୟ ଭାବରେ ମିଲେଟର ପ୍ରୋତ୍ସାହନ, ଖାଦ୍ୟର ବିବିଧତା ବୃଦ୍ଧି ପାଇଁ  ମିଲେଟର ଅନ୍ତର୍ଭୂକ୍ତ ଏବଂ ପୁଞ୍ଜି ବିନିଯୋଗରେ ବୃଦ୍ଧି ଏବଂ ମିଲେଟ ଉତ୍ପାଦନ ବୃଦ୍ଧି ପାଇଁ ସହାୟତା ମୋର ତିନୋଟି ପ୍ରମୁଖ ସୁପାରିଶ ଅଟେ ''।

ଜାତୀୟ ବର୍ଷାଜଳ କ୍ଷେତ୍ର ପ୍ରାଧିକରଣର ମୁଖ୍ୟ କାର୍ଯ୍ୟନିର୍ବାହୀ ଅଧିକାରୀ  ଅଶୋକ ଡାଲୱାଇ ,ଭୁଲିଯାଇଥିବା ଖାଦ୍ୟ ମିଲେଟ୍ସ ହେବା ଠାରୁ ଆରମ୍ଭ କରି ଭାରତରେ ପୁଷ୍ଟିକର ଖାଦ୍ୟ ଭାବରେ 2018 ରେ ଜାତୀୟ ପୁଷ୍ପ ଶସ୍ୟ  ଭାବରେ ପୁନମୂଲ୍ୟାୟନ ହେବା ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଅନୁସନ୍ଧାନ କରିଥିଲେ, ଯାହା ପରେ ଜାତିସଂଘର ଘୋଷଣା 2023 କୁ ଆନ୍ତର୍ଜାତୀୟ ବର୍ଷ ଭାବରେ ପରିଣତ କରିଥିଲା | ମିଲେଟ୍ସ  ବିଶେଷକରି ଜଳବାୟୁ ପରିବର୍ତ୍ତନ ଏବଂ କୃଷି ପାଇଁ ଜଳ ଉପଲବ୍ଧତାର ମାତ୍ର ଉପରେ ଅଧିକ ଗବେଷଣା କରିବାର ଆବଶ୍ୟକତା ରହିଛି ବୋଲି ସେ କହିଥିଲେ।

ଏପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ମିଲେଟ ଉପରେ ବହୁତ କମ୍ ଗବେଷଣା ହୋଇଛି, କିନ୍ତୁ ବର୍ତ୍ତମାନ ଆମେ ଆଜି ହୃଦୟଙ୍ଗମ କରିଛୁ ଯେ ଆମକୁ ଏକ ନୂତନ ପାଠ୍ୟକ୍ରମ ନେବାକୁ ପଡ଼ିବ ବୋଲି ସେ କହିଥିଲେ । “କୃଷକ, ଗ୍ରାହକ ଏବଂ ପରିବେଶ ମିଲେଟ ନୀତିର ଡିଜାଇନ କେନ୍ଦ୍ରସରକାରଙ୍କ ପାଖରେ ରହିବା ଜରୁରୀ | ମିଲେଟ ଉପରେ ଅଧିକ ଅନୁସନ୍ଧାନ ଏବଂ ବିକାଶ କାର୍ଯ୍ୟକଳାପର ଆବଶ୍ୟକତା ରହିଛି, କେବଳ ଉତ୍ପାଦନରେ ନୁହେଁ ପ୍ରକ୍ରିୟାକରଣ ଏବଂ ସଂରକ୍ଷଣ କ୍ଷେତ୍ରରେ ମଧ୍ୟ ଏହାର ବିକାଶ ଜରୁରୀ ବୋଲି ସେ ଦର୍ଶାଇଥିଲେ। ”

ଏକ ବିସ୍ତୃତ “ପ୍ଲେଟ-ଟୁ-ଫାର୍ମ” ମିଲେଟ ଖାଦ୍ୟ ପ୍ରଣାଳୀର ପରିକଳ୍ପନା ପାଇଁ, ଭୂମି ଉପରେ ଥିବା ଅଭିଜ୍ଞତା ଉପରେ ଆଧାର କରି ନୀତି ସୁପାରିଶ କରିବାକୁ ରାଉଣ୍ଡ ଟେବୁଲ ଆଲୋଚନା ପାଇଁ ଆୟୋଜକ, ଜାତୀୟ ବର୍ଷାଜଳ କ୍ଷେତ୍ର ପ୍ରାଧିକରଣ (NRAA) ଏବଂ ରେଭିଟାଲିଜିଙ୍ଗ ରେନଫେଡ଼ ଇଣ୍ଡିଆ ନେଟୱାର୍କ (RRA) ଦ୍ୱାରା ପାଞ୍ଚଟି ଟିମ ଚିହ୍ନଟ କରାଯାଇଥିଲା |

ଅଗ୍ରଭାଗରେ ପୁଞ୍ଜି ବିନିଯୋଗ ପାଇଁ କେନ୍ଦ୍ର ପାଣ୍ଠି ଆବଣ୍ଟନ କରିବା ଉଚିତ ବୋଲି ସେ କହିଛନ୍ତି, କୃଷକ-ଉତ୍ପାଦକ ସଂଗଠନ ,ସ୍ୱୟଂ ସହାୟକ ଗୋଷ୍ଠୀକୁ ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ କରି ‘ଚୂଡ଼ାନ୍ତ ବିତରଣ ପଏଣ୍ଟ’ରେ ବିକେନ୍ଦ୍ରୀକରଣ କ୍ରୟ ପାଇଁ ବ୍ୟବସ୍ଥା କରାଯିବ। ସରକାରୀ ଗୋଦାମ ଏବଂ କୀଟନାଶକ ପରିଚାଳନାରେ ମିଲେଟକୁ ଅନୁମତି ଦେବା ପାଇଁ ମାନକ ବିକାଶ ଏବଂ ବିଜ୍ଞପ୍ତି ମଧ୍ୟ ଜରୁରୀ ଅଟେ ବୋଲି ବିଶେଷଜ୍ଞମାନେ କହିଛନ୍ତି। ସେମାନେ ମଧ୍ୟ ସ୍ଥାନୀୟ ପ୍ରାଥମିକତା ଆଣିବା ପାଇଁ ପଦ୍ଧତିଗୁଡିକ ପରାମର୍ଶ ଦେଇଥିଲେ ଯେପରି ମଞ୍ଜିଗୁଡିକର ସମ୍ପ୍ରଦାୟ ଦ୍ୱାରା ପରିଚାଳିତ ମ୍ୟାପିଂ,ନୂତନ ଜ୍ଞାନ ଏବଂ ଇକୋସିଷ୍ଟମ୍ ଆଧାରିତ ଜ୍ଞାନ, ଅଭିନବ ଚାଷ ପ୍ରଣାଳୀ ସହିତ ଶସ୍ୟକୁ ପ୍ରୋତ୍ସାହିତ କରିବା ପାଇଁ, ସେମାନେ ଅଭିଯାନ, ଖାଦ୍ୟ ମହୋତ୍ସବ ଏବଂ ରେସିପି ପ୍ରତିଯୋଗିତା ମାଧ୍ୟମରେ ମିଲେଟ କରିଡର ପ୍ରତିଷ୍ଠା ଏବଂ ଆଚରଣଗତ ପରିବର୍ତ୍ତନର ଲାଭ ବିଷୟରେ ଆଲୋଚନା କରିଥିଲେ | ରାଜ୍ୟ ପସନ୍ଦ କରୁଥିବା ମିଲେଟଗୁଡିକ ପାଇଁ ‘ବାରମ୍ବାର ପଚରାଯାଉଥିବା ପ୍ରଶ୍ନ’( frequently asked question)ପ୍ରସ୍ତୁତ କରିବାକୁ ମଧ୍ୟ ପ୍ରସ୍ତାବ ଦିଆଯାଇଥିଲା |

 

ମାଣ୍ତିଆ ପାଇଁ ମିଳିବ ୨୬ ହଜାର ଟଙ୍କା

ମଧୁମେହଠୁ ଦୂରରେ ରଖିବ ମିଲେଟ